Wat is weefselkweek?

De cannabisteelt heeft de afgelopen decennia een lange weg afgelegd. Wat ooit begon als een schimmige praktijk in verborgen kelders, is uitgegroeid tot een volledige industrie. Inmiddels kunnen laboratoriummedewerkers via weefselkweek op een legale manier en op een gigantische schaal eersteklas genen klonen. Maar wat is weefselkweek precies, hoe zal het de cannabisindustrie veranderen en wat betekent het voor hobbykwekers? Ontdek hieronder de antwoorden op al deze, en nog vele andere vragen!

Wat is weefselkweek, oftewel micropropagatie?

Voordat we dieper ingaan op de specifieke kenmerken van weefselkweek (ook wel micropropagatie genoemd), helpt het als je eerst meer weet over het onderwerp en de techniek. In biologisch onderzoek is weefselkweek de methode om het weefsel van een plant te introduceren aan een kunstmatige omgeving waarin het zich kan ontwikkelen. In de wereld van de wietteelt komt weefselkweek in principe neer op klonen.

Kort samengevat, wordt bij weefselkweek een klein stukje van de oorspronkelijke plant genomen met de creatie van een nieuwe plant als einddoel. Laboratoriummedewerkers steriliseren de weefselmonsters en poten ze in een steriel, voedingsrijk kweekmedium in een gecontroleerde omgeving. Omdat deze monsters in eerste instantie slechts enkele centimeters groot zijn, kan men in een kleine ruimte een enorm aantal klonen genereren.

Weefselkweek verschilt op tal van manieren van het nemen van stekken van wietplanten. Beide technieken streven ernaar een genetische kopie te maken van de plant waarvan het oorspronkelijke materiaal is genomen. Micropropagatie heeft echter een aantal unieke voordelen, waaronder een hogere weerstand tegen ziekte.

Weefselkweek versus klonen: is het beter dan stekken?

Het antwoord op deze vraag hangt af van de omstandigheden en je persoonlijke voorkeur. Het nemen van stekken is een uitstekende manier om de genen van een moederplant te behouden. Het kan zijn dat je een bepaald fenotype hebt gevonden met een structuur en/of aroma waar je dol op bent. Stekken is dan een effectieve manier om deze eigenschappen te kopiëren. Hoewel deze techniek prima werkt, zitten er haken en ogen aan. Het vereist meer ruimte en kan planten vatbaarder maken voor ziektes.

Weefselkweek vereist veel minder ruimte. Daarnaast verkleinen de steriele werkomstandigheden, die voor deze techniek nodig zijn, het risico op de overdracht van ziektes en plagen. Ondanks deze en andere voordelen vereist micropropagatie enige investering en vaardigheid. Hobbykwekers die succesvol stekken nemen, beschouwen de techniek ook vaak als overbodige luxe.

Hoe gaat weefselkweek bij wietplanten in zijn werk?

Hoe verloopt het proces van weefselkweek precies? Ten eerste moet je weten dat technieken en apparatuur kunnen variëren. Hierdoor kan de ene methode heel anders zijn dan de andere. Er zijn echter vier belangrijke fasen die in alle methodes voor micropropagatie terugkomen. Hieronder lopen we stap voor stap door elke fase heen.

Monsterafname en sterilisatie

Als eerste nemen laboratoriummedewerkers een weefselmonster van een donorplant. Deze donorplanten zijn geselecteerd op basis van een reeks criteria, waaronder de hoeveelheid cannabinoïden, het terpenen profiel en de groeikenmerken. Normaal gesproken, nemen de technici een monster van een blad- of scheutpunt. Deze delen van de wietplant zitten boordevol levende microben, waaronder ziekteverwekkers en symbionten. Om deze reden worden ze gewassen in een isopropyloplossing om het weefseloppervlak te steriliseren en de groei van ongewenste bacteriën en schimmels te voorkomen.

Proliferatie

Nu de monsters schoon zijn, brengen labmedewerkers de monsters in vitro in een steriel groeimedium (in een glazen reageerbuis bijvoorbeeld). Dit medium bevat alles wat monsters nodig hebben om te groeien en te wortelen tijdens de volgende fase van het proces, inclusief voedingsstoffen en plantenhormonen. Over het algemeen staan de monsters in een verlichte omgeving met een temperatuur van 25°C en een relatieve vochtigheid van 60%.

Wortelontwikkeling

Vervolgens is het zaak dat de monsters wortelsystemen beginnen te ontwikkelen. Gedurende deze fase ontvangen de monsters de noodzakelijke voedingsstoffen en fytohormonen. Hierdoor kunnen ze gezonde wortels ontwikkelen en dit helpt ze aan hun toekomstige omgeving te wennen.

Acclimatisatie

Voordat telers de monsters naar hun eindbestemming transplanteren, laten ze hen eerst aan een aantal omgevingsvariabelen acclimatiseren. De afgelopen weken zijn de monsters verwend met constante en ideale groeiomstandigheden. Nu moeten ze variërende temperaturen en andere externe factoren behappen om hun weerstand te verhogen. Dit kun je vergelijken met het 'afharden' van groente voorafgaand aan het verplanten in de lente.

Wat zijn de voordelen van klonen via weefselkweek?

Nu weet je hoe weefselkweek verschilt van het maken van stekken en wat de belangrijkste fasen van het proces zelf zijn. Laten we nu eens in de voordelen van micropropagatie voor klonen duiken.

Vereist slechts een kleine hoeveelheid plantmateriaal

Voor weefselcultuur is slechts een kleine hoeveelheid weefsel per monster nodig. Bovendien kun je van veel verschillende delen van de planten monsters nemen, van de toppen tot de scheuten. Dit betekent dat je van een enkele moederplant een groot aantal klonen kunt maken.

Weinig ruimte nodig

Het klonen van een moederplant met behulp van weefselkweek bespaart ruimte. Door het kleine formaat van elke reageerbuis kunnen telers op een heel klein oppervlak startmateriaal voor talloze planten creëren. Je kunt je voorstellen dat dit veel voordelen met zich meebrengt, vooral voor commerciële kweek.

Behoud van genen

Net als bij het nemen van stekken stelt weefselkweek telers en breeders in staat de exacte genen van een specifiek exemplaar te behouden. In tegenstelling tot het opkweken van zaden van een gewenste plant, zorgt klonen ervoor dat alle kwaliteiten behouden blijven, van het fytochemische complex tot de grootte, kleur en structuur.

Op grote schaal klonen

Met micropropagatie kunnen zowel commerciële telers als hobbyisten een enorme hoeveelheid klonen in een beperkte ruimte ontwikkelen. Behalve dat dit een enorme verzameling genen oplevert om een bepaalde moederplant te behouden, heeft het ook een immense commerciële waarde.

Het hele jaar door productie

Vanwege de strenge klimaatbeheersing en sterilisatievereisten wordt weefselkweek uitsluitend binnen gedaan. Dit betekent dat producenten het hele jaar door klonen kunnen blijven produceren, ongeacht of deze voor persoonlijk gebruik of de verkoop bedoeld zijn.

Planten zonder ziektes of plagen

De complexe sterilisatiepraktijken die bij weefselkweek komen kijken, maken de kans op plagen en ziekten nihil. Kloonprojecten door middel van stekken gaan hier regelmatig aan ten onder.

Snelle propagatie

Net als traditioneel klonen met behulp van stekken, creëert weefselkweek veel sneller volwassen planten dan het zaaien van zaden. Bovendien is het niet meer nodig om na het kiemen de gewenste fenotypes te selecteren, zoals je bij het kweken uit zaad wel moet doen. Dit bespaart een hoop tijd.

Onderzoek en ontwikkeling

Weefselkweek heeft belangrijke implicaties bij het ontwikkelen van nieuwe genen. Hierdoor leren we ook veel meer over de fytochemische en morfologische eigenschappen van geselecteerde soorten wiet onder hyper-gecontroleerde omstandigheden. Grote bedrijven staan te trappelen om deze aanpak te gebruiken (velen doen het al) om nieuwe cannabis strains te ontwikkelen.

Wat zijn de uitdagingen van weefselkweek?

Weefselkweek en klonen hebben een ongelooflijk potentieel voor zowel commerciële activiteiten als kleinschalige telers. Maar natuurlijk zijn er ook minpunten! Lees hieronder meer over de nadelen van micropropagatie.

Kun je thuis aan weefselkweek doen?

Zeker weten. Weefselkweek lijkt misschien een techniek die uitsluitend uitvoerbaar is in high tech laboratoria, maar je kunt de methode absoluut thuis op kleinere schaal uitvoeren.

Als je ooit geprobeerd hebt om paddenstoelen te kweken, heb je vast wel eens van een still air box (SAB) gehoord. Met deze kosteneffectieve doe-het-zelf-dozen kun je relatief steriele werkomstandigheden creëren. Koop wat glaswerk en zorg voor een goed medium, en je kunt thuis een weefselkweekproject opzetten. Veel liefhebbers van kamerplanten gebruiken deze techniek om allerlei soorten planten te klonen. Je kunt zelfs een speciale kit voor de weefselkweek van wiet kopen, maar deze zijn niet goedkoop.

Micropropagatie van wiet: een spannend vooruitzicht

Micropropagatie van wiet laat goed zien hoe vindingrijk de wereld van de plantkunde is! Je kunt de methode zien als een meer geavanceerde versie van het nemen van stekken. De meeste thuiskwekers hebben op dit moment simpelweg geen behoefte aan weefselkweek. Toch heeft deze methode de commerciële kweekactiviteiten van veel grote bedrijven gerevolutioneerd. Maar er zijn inmiddels ook genoeg avontuurlijke en obsessieve hobbykwekers die zich aan weefselkweek wagen. Wat denk jij: is deze techniek een experiment waard?