Wat is Reefer Madness en waar komt het vandaan?

De wietplant is een van de meest spraakmakende planten op aarde. Vanwege haar psychoactieve effecten onderscheidt ze zichzelf van veel andere plantensoorten. En dat is ook precies de reden dat er bijna een eeuw geleden meedogenloze propaganda verscheen om de reputatie van cannabis te bezoedelen. Pas nu begint de plant haar louche imago beetje bij beetje van zich af te schudden. Onder deze propaganda springt de cultklassieker Reefer Madness eruit als een van de meest bizarre films. Lees hieronder alles over de geschiedenis van het cannabisverbod en de hysterie van Reefer Madness.

Wanneer begon de hysterie rond cannabis?

Het cannabisverbod is in bepaalde delen van de westerse wereld aan het verdwijnen. Inmiddels hebben verschillende landen de thuiskweek van wiet gelegaliseerd, waaronder Malta en Luxemburg. Dergelijke gunstige ontwikkelingen leken enkele jaren geleden nog een fantasie. Desondanks zijn er nog veel landen waar burgers worden gestraft voor het telen, bezitten en gebruiken van wiet. Dit is echter niet altijd zo geweest. In het verleden werd de cannabisplant in veel landen geaccepteerd, waarbij sommigen zelfs de teelt ervan verplichtten.

Het eeuwenoude historische gebruik van wiet beslaat verschillende culturen. Zo gebruiken de Hindoes in het moderne India het psychoactieve kruid nog altijd, net zoals de nomadische Scythen dat in het verleden deden. Koning Hendrik VIII van Engeland verplichtte^[1] aan het begin van de 16e eeuw de hennepteelt zelfs voor het gebruik van hennep in de scheepsbouw. En van 1840 tot 1900 was wiet niet alleen legaal in de VS, maar werd het zelfs als geneesmiddel voorgeschreven^[2].

Dus, wanneer werd het allemaal zo dramatisch? Het verbod op cannabis heeft verschillende keren de menselijke geschiedenis doorkruist. En jawel, ook nu nog ondervinden we de gevolgen van de anti-wiethysterie in de VS aan het begin van de 20e eeuw. Het zogenaamde 'Reefer Madness'-tijdperk bracht een stortvloed aan anti-cannabis propaganda voort. Het maakte de weg vrij voor een streng verbod en zorgde bij velen voor een vertekend beeld en irrationele angst.

Maar hoewel deze periode van sociale manipulatie nog steeds een merkbare impact heeft, is het geen unieke historische gebeurtenis. De vroegste restricties^[3] op wiet vonden namelijk al in de 14e eeuw plaats. Islamitische religieuze leiders verboden het gebruik van hasj omdat ze het gebruik ervan onverenigbaar vonden met een moreel leven. Toch hield dat mensen niet tegen. Het gebruik van hasj werd zelfs zo populair dat mensen het in moskeeën aten, waarna de sultan van de Ajjoebiden in Syrië besloot wietplanten te laten ontwortelen en verbranden.

Ook in 1817 stak het cannabisverbod de kop op. Dit gebeurde in Madagaskar, in het Merina-koninkrijk, waar de koning de doodstraf invoerde voor het gebruik van de plant. Op dezelfde manier kende men beperkingen op cannabis in Brazilië in 1830, en in het Britse Singapore en Natal (het huidige Zuid-Afrika) in 1870. En dit is nog maar een handjevol voorbeelden van het cannabisverbod door de jaren heen, een complex fenomeen dat ook tegenwoordig nog altijd in een groot deel van de wereld standhoudt.

Van al deze gebeurtenissen heeft de Amerikaanse anti-cannabis propaganda uit het begin van de 20e eeuw echter nog altijd de grootste impact. Laten we eens wat dieper ingaan op wat er precies plaatsvond.

• De angst voor marihuana: het groene kruid zwartgemaakt

De sensatiebeluste term 'Marijuana Menace' is bedacht door propagandisten uit die tijd om de Amerikaanse bevolking een verkeerd beeld te geven van cannabis. Zowel media als politici gooiden olie op het vuur van anti-wietcampagnes en zaaiden morele paniek door wiet, de gebruikers en de effecten ervan in een kwaad daglicht te stellen.

De motieven voor deze karaktermoord op de wietplant zijn divers. Officieel zou het te maken hebben met de bezorgdheid over het verband met psychose, de afbraak van culturele morele waarden en de associatie met criminaliteit. Als je echter wat dieper graaft, zie je verdachte verbanden ontstaan die een ingewikkeld web van economische, politieke en raciale agenda's vormen.

Er waren veel mensen die het imago van cannabis hebben beschadigd, maar Harry Anslinger was misschien wel degene die het verst ging. Het verhaal gaat dat hij wiet als relatief onschuldig beschouwde voordat hij de eerste commissaris van het Federal Bureau of Narcotics werd. Hierna veranderde hij echter snel van mening en werd hij een van de grondleggers van de Amerikaanse oorlog tegen drugs. Anslinger schreef anti-wietartikelen met titels als 'Assassin of Youth'. Daarmee speelde hij een belangrijke rol in het verspreiden van onjuiste informatie, vaak doorspekt met racistische uitspraken over Mexicaanse migranten.

Sommigen beschouwen het werk van Anslinger wellicht als nobel. Hij stond tenslotte aan het hoofd van een beweging die beweerde het Amerikaanse volk tegen de gevaren van een schadelijke drug te beschermen. Zeker, als we naar onderzoeken kijken, kan wiet schade veroorzaken^[4], waaronder een verhoogd risico op geestelijke gezondheidsproblemen bij sommige mensen. Maar het lijkt er ook op dat Anslinger zijn rol als een soort marionet vervulde en machtige figuren uit verschillende sectoren aan de touwtjes trokken.

Het is bekend dat Anslinger bevriend was met William Randolph Hearst, eigenaar van verschillende papieren kranten. En Hearst zag hennep als een bedreiging voor de papierindustrie. Interessant genoeg schreef Anslinger verschillende artikelen voor kranten die eigendom waren van Hearst. Hieronder viel ook zijn 'Gore Files'-serie, waarin hij gruweldaden beschreef die door cannabisgebruikers zouden zijn gepleegd.

Maar Hearst was niet de enige die hennep als een bedreiging beschouwde. DuPont, een gigant op het gebied van petrochemie en synthetische vezels, had in die tijd net een nylonvezel ontwikkeld die concurreerde met hennep voor de fabricage van textiel en touw. Daarnaast zouden ook personen uit de alcohol-, farmaceutische en katoenindustrie voorstander zijn geweest van de afschaffing van hun botanische concurrent.

Hoe kwam het dat cannabis in 1937 illegaal werd?

Na de onophoudelijke anti-wietpropagandacampagne was de Marihuana Tax Act van 1937^[5] de laatste doodsteek voor legale cannabis in de VS. Deze wet werd in het leven geroepen om de teelt, de distributie en dus ook het bezit van wiet te beperken. Hennephandelaren kregen te maken met enorme belastingverhogingen, waardoor het praktisch onmogelijk werd om nog zaken te doen.

Wat was Reefer Madness?

Deze periode gaat de geschiedenisboeken in als 'Reefer Madness'. En wanneer je terugblikt op de propaganda uit die tijd, valt de film inderdaad op als een van de meest sensationele producties. Deze cultklassieker is geproduceerd in 1936 en gefinancierd door een kerkgroep. Het draait om een groep drugsdealers die jongeren naar hun appartement lokken om wiet te roken. Het plot ontvouwt zich op zo'n manier dat het gebruik in verband wordt gebracht met verschillende gruweldaden, waaronder doorrijden na een ongeluk, een poging tot aanranding en een door hallucinaties veroorzaakte moord. Verder suggereert de film dat wietgebruik, al is het maar voor één keer, kan leiden tot criminele impulsen en verslaving.

De film werd in eerste instantie vertoond in buurthuizen om kijkers te waarschuwen, maar ontving al snel kritiek omdat het de gevaren van wiet zou overdrijven. Toch heeft de film de reputatie van cannabis ernstig geschaad door het als een hardcore, gevaarlijke drug af te schilderen. Tegenwoordig zijn de bizarre scènes bijna om te lachen.

De aanhoudende invloed van anti-cannabis propaganda

Het cannabisverbod in de westerse wereld hangt grotendeels samen met de oorlog tegen drugs in de VS, een tijdperk waarvoor Reefer Madness de basis legde. Ook nu nog hebben veel mensen een vertekend beeld van wiet, waaronder hooggeplaatste politici en artsen. Omdat kennis ontbreekt, beschouwen ze het als een drug die vergelijkbaar is met stoffen die veel gevaarlijker en verslavender zijn. Een beeld dat niet is gebaseerd op onderzoek, maar nog altijd een voortvloeisel lijkt te zijn van de anti-wietsentimenten uit het begin van de 20e eeuw in Amerika.

Het verbod op wiet is wereldwijd langzaam maar zeker aan het verdwijnen, van Duitsland tot Thailand. Toch blijven veel landen achter de feiten aanlopen, niet op de hoogte van het laatste bewijs. De meeste mensen hoeven geen moeite te doen om te zien hoe ver films als Reefer Madness van de realiteit afstaan. Maar niet iedereen weet voldoende over de plant om dit (belangrijke) onderscheid te kunnen maken, ook beleidsmakers niet.

Reefer Madness: de cultfilm die nu tot verandering aanzet

Het valt niet te ontkennen dat de reputatie van de wietplant door de propaganda van Reefer Madness geschaad is. De bedenkers van de boodschap richtten hun pijlen niet alleen op cannabis als psychoactieve drug, maar ook op het niet-psychoactieve hennep dat talloze industriële toepassingen heeft. De wereldwijde hervorming van cannabiswetten bewijst echter dat er een kentering gaande is, daadwerkelijk gebaseerd op bewijs. Nu de wetenschap de gevaren en voordelen van cannabis steeds duidelijker in beeld brengt, raakt de wereld steeds meer bevrijd van de waanzin van Reefer Madness.