Wat is Marinol en waarin verschilt het van wiet?

Blowers overal ter wereld riskeren stafrechtelijke vervolging wanneer ze wiet kweken. Tegelijk verdienen veel farmaceutische bedrijven een fortuin aan medicijnen op basis van cannabis in landen waar de teelt ervan nog altijd verboden is. Veel mensen zijn hier verontwaardigd over, en met een goede reden. Toch kunnen voorgeschreven medicijnen als Marinol het leven van sommige patiënten enorm verbeteren. Maar zijn synthetische cannabinoïden ook superieur aan het gebruik van de cannabisplant?

Ontdek hieronder alles wat je moet weten over Marinol, inclusief hoe het zich tot THC en therapeutische wiet als geheel verhoudt.

Wat is Marinol?

Marinol is een merkversie van dronabinol, een synthetische variant van THC. In verschillende landen wordt dronabinol onder verschillende merknamen voorgeschreven. Dat geldt onder andere voor de Verenigde Staten, Duitsland, Zuid-Afrika en Australië. In het geval van Marinol betreft het capsules met 2,5mg, 5mg of 10mg THC, gesuspendeerd in sesamolie. 

Toepassingen van Marinol: waarvoor wordt het voorgeschreven?

In de Verenigde Staten heeft de Food and Drug Administration (FDA) Marinol voor de behandeling van twee aandoeningen goedgekeurd.

• Aids-wastingsyndroom

Bij patiënten met HIV/AIDS wordt het aids-wastingsyndroom vastgesteld als ze ongewild minstens 10% van hun lichaamsgewicht hebben verloren. Vaak gaat dit snelle gewichtsverlies gepaard met symptomen als diarree, zwakheid en koorts. De aandoening kan om verschillende redenen ontstaan, waaronder bij:

Als je cannabis gebruikt, weet je wel hoe effectief THC voor je eetlust kan zijn. Marinol heeft een vergelijkbaar effect. Doordat het de eetlust van HIV- en aidspatiënten bevordert, zorgt de synthetische cannabinoïde dat zij meer calorieën binnen kunnen krijgen en voorkomt het verder gewichtsverlies.

Daarbij wijst een document van de FDA^[1] op een studie die aantoont dat Marinol bij patiënten met het aids-wastingsyndroom de eetlust significant verhoogt en in stand houdt. De proefpersonen kregen een dagelijkse dosis van 5mg, verdeeld in twee doseringen van 2,5mg. Eentje werd voor de lunch ingenomen en de andere voor het avondeten.

De huidige doseringsrichtlijnen vloeien uit het succes van dit onderzoek voort. Patiënten wordt dus aangeraden om een dosis een uur voor de lunch in te nemen om de eetlust te verhogen, en een uur voor de laatste maaltijd van de dag.

• Chemotherapie-geïnduceerde misselijkheid en braken

Chemotherapie kan behoorlijk veel van je lichaam vragen. Hoewel sommige patiënten met kanker er succesvol mee behandeld worden, kunnen ze er ook vermoeid en misselijk van worden. Het is zelfs zo dat 80% van de kankerpatiënten die chemo ondergaan, last heeft van bijwerkingen als misselijkheid en braken.

Een combinatie van misselijkheid en braken, een verminderde eetlust en diarree kan ertoe leiden dat kankerpatiënten in korte tijd veel gewicht verliezen. Artsen in de Verenigde Staten kunnen dan Marinol voorschrijven om deze symptomen te bestrijden en de eetlust te stimuleren. De FDA raadt een aanvangsdosis aan van 5mg/m², gebaseerd op het lichaamsgebied van de patiënt. Patiënten nemen hierbij de eerste dosis 1-3 uur voordat ze chemotherapie krijgen, gevolgd door doseringen elke 2-4 uur na de behandeling, met een totaal van 4-6 doses per dag.

Hoewel de FDA Marinol alleen heeft goedgekeurd voor deze twee aandoeningen, hebben klinische onderzoeken de rol van het middel ook bij andere ziektes bestudeerd, waaronder:

Word je high van Marinol?

Ja. Marinol heeft een zeer vergelijkbare moleculaire structuur als THC. Daarom heeft het soortgelijke effecten op het lichaam. Wanneer je ze naast elkaar legt, lijken de twee stoffen vrijwel identiek. Marinol bevat alleen van specifieke elementen meer, en enkele daarvan bevinden zich op iets andere plaatsen in de moleculestructuur.

Wanneer je wiet rookt, gaat THC door de bloed-hersenbarrière en bindt het zich met de CB1-receptoren van het endocannabinoïdesysteem (ECS). Dit veroorzaakt een verandering in de afgifte van neurotransmitters, wat ten grondslag ligt aan de high. Marinol werkt hetzelfde, maar veel gebruikers melden hierbij sterkere effecten. De patiëntenfolder waarschuwt gebruikers voor diverse mogelijke psychologische bijwerkingen^[2], zoals:

Deze sterke effecten komen waarschijnlijk voort uit het feit dat patiënten Marinol oraal moeten innemen. Eetbare cannabis is berucht, omdat het mensen totaal kan verrassen en op zijn zachtst gezegd kan overweldigen met onaangename gevoelens. Nadat je een met wiet verrijkte brownie hebt gegeten, komt de THC uiteindelijk in de lever terecht. En daar wordt het in het sterkere 11-hydroxy-THC omgezet.

Zelfs als maar 10-20% van de ingenomen Marinol terechtkomt in de systemische circulatie, vindt er toch omzetting in 11-hydroxy-THC plaats. Daarom ervaren veel patiënten onplezierige psychische effecten.

Marinol versus THC

Ondanks hun chemische overeenkomsten bestaan er ook een hoop verschillen tussen Marinol en THC, van de wettelijke status en kosten ervan tot de therapeutische toepassingen.

Toepassingen

Marinolgebruikers zijn beperkt tot het slikken van capsules. Hierbij gaat de cannabinoïde door het spijsverteringskanaal en wordt het omgezet in 11-hydroxy-THC, wat een sterker en langer durend effect oplevert.

In dat opzicht hebben gebruikers van THC keuze uit meer opties. Hoewel sommige gebruikers de voorkeur geven aan geïsoleerde THC-producten, vergelijkbaar met Marinol, verkiezen anderen de molecule in een natuurlijkere vorm. Dat wil zeggen, omhuld door trichomen. Het brede scala aan beschikbare THC-producten omvat:

Wettelijke status

De wettelijke status van Marinol en THC kan je nogal laten duizelen. Het lijkt allemaal niet echt logisch. In 1985 keurde de FDA het medicijn Marinol voor het eerst goed. Toch bleef het geclassificeerd als een lijst 1-drug. Dit zijn middelen waarvan gesteld wordt dat er geen medicinale toepassingen van bekend zijn, plus dat ze een hoog risico op misbruik met zich meebrengen.

Een jaar later besloot de Drug Enforcement Agency (DEA) om Marinol als lijst 2-drug te herclassificeren. Van drugs in deze categorie wordt gesteld dat ze wel medisch nut bieden, maar nog steeds een groot misbruikpotentieel hebben. Uiteindelijk besloot de instantie Marinol als lijst 3-drug in te delen. Dit houdt in dat het een gemiddeld tot laag risico op fysieke afhankelijkheid met zich meebrengt.

Dit is waar het verwarrend wordt. Inmiddels hebben patiënten in 37 staten van de VS legaal toegang tot een bepaalde vorm van cannabis, maar de federale overheid en DEA beschouwen wiet nog steeds als lijst 1-drug. In hun ogen heeft de plant geen erkende medische toepassingen en een hoog misbruikpotentieel. Toch staat de DEA het gebruik van Marinol in alle vijftig staten wel toe.

Toegegeven, Marinol heeft misschien een lager misbruikpotentieel, aangezien veel gebruikers de high onaangenaam vinden. Toch kan de synthetische cannabinoïde ook ernstige psychologische bijwerkingen en allergische reacties veroorzaken, die bij natuurlijke cannabis veel minder gebruikelijk zijn.

Therapeutisch gebruik

Als molecule met momenteel maar één toedieningsvorm, is Marinol farmacologisch gezien vrij beperkt. Wel lijkt het bij de symptomen van bepaalde ernstige aandoeningen goed van pas te komen.

Maar hoe verhoudt THC zich hiertoe? Sowieso gebruiken mensen deze cannabinoïde zelden op zich. In plaats daarvan maakt het deel uit van een botanisch geheel, met nog honderden andere fytochemicaliën. Studies onderzoeken momenteel volop wat het potentieel van therapeutische wiet is bij diverse aandoeningen, waaronder:

THC-rijke wiet biedt ook meer veelzijdigheid ten opzichte van Marinol. Terwijl Marinol binnen het reductionistische paradigma van 'één molecule, één receptor' valt, biedt cannabis het voordeel van diversiteit. Bij elke trek wiet die je neemt, komen er verschillende cannabinoïden, terpenen en andere moleculen in het lichaam terecht. Vroege onderzoeksresultaten suggereren dat deze moleculen een synergie aangaan en zo uitgesprokener effecten hebben^[3]. Op de vraag hoe dit precies werkt, heeft de wetenschap echter nog geen antwoord gevonden. 

Kosten

Marinol kost aanzienlijk meer dan wiet^[4]. Een potje met zestig capsules die elk 2,5mg bevatten, kost zo'n € 625,-. In totaal komt dit neer op 150mg Marinol. Hoewel het prijzig is, worden de kosten door sommige zorgverzekeraars in de Verenigde Staten wel vergoed.

Ter vergelijking kunnen medische wietgebruikers, tegen Californische prijzen, ongeveer 60g toppen voor dit geld kopen. Dat zou neerkomen op 5000-8000mg THC, afhankelijk van de soort.

Is Marinol gevaarlijk?

Marinol wordt door de meeste patiënten goed verdragen en heeft over het algemeen geen ernstige bijwerkingen. Maar net als THC kan de synthetische cannabinoïde wel negatieve psychologische effecten^[5] hebben, zeker bij mensen die al een verleden hebben met psychische aandoeningen.

Toch bestaat er wel een kans dat Marinol ernstigere bijwerkingen veroorzaakt, zoals epileptische aanvallen. Ook lopen sommige patiënten het risico op een ernstige allergische reactie^[6]. Dat kan zich uiten in duizeligheid, uitslag, jeuk en moeilijkheden met de ademhaling.