Sikkelcelanemie: kan cannabis de klachten verminderen?

Niet heel lang geleden beschouwde men cannabis als een gevaarlijke drug. Tegenwoordig doet men echter steeds meer onderzoek naar het therapeutische effect van deze plant. Door de legalisatie van cannabis kunnen miljoenen mensen met talloze klachten van het effect van wiet profiteren. Dankzij de groeiende acceptatie is er ook meer diepgaand onderzoek mogelijk naar de wietplant en alle verbindingen.

Momenteel bevinden wetenschappers zich in de prille fase van onderzoek naar het effect van cannabis bij een vervelende ziekte: sikkelcelanemie. Mensen die hieraan lijden, kampen vaak met zwellingen, pijn en ontstekingen. Kan cannabis deze klachten verlichten? Je ontdekt het hieronder.

Wat is sikkelcelanemie?

Sikkelcelanemie behoort tot een grotere groep van sikkelcelziekten. Bij bepaalde varianten van deze ziekte is een omgevingsfactor de oorzaak. Bij sikkelcelanemie is de boosdoener echter een genetische mutatie op het gen dat hemoglobine codeert.

Waarschijnlijk ken je de term ‘hemoglobine’ nog wel uit de biologieles. Deze proteïne bevat ijzer en geeft rode bloedcellen hun opvallende rode uiterlijk. Deze cellen zijn van essentieel belang voor het menselijk leven. Ze vervoeren namelijk zuurstof door het lichaam en brengen koolstofdioxide terug naar de longen.

Hemoglobinemoleculen zijn de bindingslocaties op rode bloedcellen waardoor ze zuurstof kunnen vervoeren. Bij sikkelcelanemie zorgt een genetische fout voor een defect in de hemoglobine. Hierdoor ontwikkelen rode bloedcellen zich sikkelvormig. Deze ongebruikelijke vorm kan diverse complicaties en klachten veroorzaken.

• Hoe ontstaat sikkelcelanemie?

Sikkelcelanemie ontstaat als beide ouders drager zijn van het gen en die genetische mutatie doorgeven aan hun kinderen. Niet elke drager van het gen ontwikkelt sikkelcelanemie. Als je het gen van een van beide ouders erft, heb je een mix van normale en afwijkende hemoglobine, waardoor niet alle cellen de vorm van een sikkel krijgen. Maar als je beide ouders deze afwijking hebben, heb je een kans van 25% op de aandoening.

De eerste tekenen van de aandoening manifesteren zich rond de leeftijd van 4 maanden. De ziekte zorgt er niet alleen voor dat de rode bloedcellen een andere vorm aannemen, maar ook dat ze minder soepel zijn. Dat kan verstoppingen in de bloedvaten veroorzaken, waardoor de bloedcellen blijven steken in de milt, waar ze vervolgens worden afgebroken. Daardoor neemt de productie van rode bloedcellen af waardoor de symptomen van anemie verschijnen.

Klachten bij sikkelcelanemie

Sikkelcelanemie veroorzaakt diverse klachten, waaronder:

Naast deze nare klachten kan sikkelcelanemie ook leiden tot meer ernstige complicaties. Deze zijn:

Cannabis en de klachten van sikkelcelanemie

De klachten van sikkelcelanemie hebben een behoorlijke impact op de kwaliteit van leven. Gelukkig bestaan er diverse behandelingen om de klachten te beheersen. Denk daarbij aan medicatie, zoals L-glutamine en hydroxyureum om de intensiteit van de pijncrises te verminderen.

Wetenschappers richten zich ook op andere opties om de klachten te verminderen, waaronder cannabis. De wietplant heeft een geschiedenis van therapeutisch gebruik. Tegenwoordig schrijven artsen in de VS en elders het voor bij diverse aandoeningen.

Cannabis richt zich met name op een regulerend systeem in het lichaam; het zogenaamde endocannabinoïdesysteem (ECS). Dit netwerk bestaat uit receptorsites die zich overal in het lichaam bevinden, evenals signalerende moleculen en enzymen.

Na gebruik van wiet vindt er een interactie plaats met de cannabinoïden uit cannabis en het ECS. Dit heeft een grote invloed op de biologische balans in het lichaam; de zogenaamde homeostase. Maar cannabis bevat niet alleen cannabinoïden. De toppen produceren ook terpenen en flavonoïden en wetenschappers onderzoeken ook deze stoffen. Een aantal van deze verbindingen heeft via synergie met ander cannabinoïden zelfs een krachtiger effect.

Maar wat heeft dat allemaal te maken met cannabis bij sikkelcelanemie? Hieronder kijken we naar de relatie tussen cannabis en veel voorkomende klachten bij sikkelcelziekte.

• Cannabis en stemming

Miljoenen mensen gebruiken cannabis om een gevoel van euforie te ervaren. De high van wiet, veroorzaakt door de psychotrope cannabinoïde THC, zorgt ervoor dat hersencellen meer dopamine produceren. Dit gelukshormoon verbetert je stemming op korte termijn. Mensen met sikkelcelanemie kunnen zich daardoor tijdelijk beter voelen.

Maar als je langere tijd THC gebruikt, neemt het lonende effect af^[1] en voelen patiënten zich gedemotiveerd. Bovendien reageert niet iedereen hetzelfde op THC. Sommige mensen voelen zich beter als ze de molecule gebruiken. Er zijn ook mensen die last krijgen van angst en paniek.

Maar niet alle moleculen in cannabis zijn zo psychotroop. De cannabinoïde CBD zorgt voor een helder, zelfs gelukzalig effect, zonder dat je er high van wordt. Via een uniek actiemechanisme, bindt CBD aan serotoninereceptoren^[2]. Dit leidt mogelijk tot een Toename van de ‘geluksmolecule’^[3] anandamide. Dit leidt wellicht tot een betere stemming, maar dan op een meer subtiele, effectievere manier.

• Cannabis en pijn

Er is onderzoek gaande naar het effect van cannabis op pijn. Delen van het ECS bevinden zich op plaatsen waar we in het lichaam pijn ervaren. Er zijn veel anekdotische verslagen van mensen die verlichting melden na het gebruik van bepaalde verbindingen uit de wietplant.

Het tijdschrift ‘Cannabis and Cannabinoid Research’ publiceerde een onderzoek. Hieraan deden 58 volwassen mensen met sikkelcelziekte mee. Van hen had 42% in de afgelopen 2 jaar cannabis gebruikt. Veel mensen uit de onderzoeksgroep waren enthousiast over het gebruik van cannabis^[4] bij pijn, stemmingsstoornissen en slaapproblemen. Velen van hen meldden ook dat ze minder pijnmedicatie nodig hadden sinds ze cannabis gebruikten.

Een van de meest significante preklinische onderzoeken is een studie^[5] getiteld: ‘Pain-related behaviors and neurochemical alterations in mice expressing sickle hemoglobin: modulation by cannabinoids’. In een onderzoek bij muizen met sikkelcelziekte, bestudeerden wetenschappers of cannabinoïden pijngerelateerd gedrag konden verzwakken. Hun bevindingen geven aanleiding tot diepgaander onderzoek naar het potentieel van cannabis als pijnverlichting bij mensen met sikkelcelziekte.

• Cannabis en het immuunsysteem

Sikkelcelanemie kan ervoor zorgen dat patiënten meer risico lopen op infecties vanwege beschadigingen aan hun milt. Onderzoek toont aan dat het ECS een belangrijke rol bij immuniteit^[6] speelt en dat er op diverse immuuncellen receptoren aanwezig zijn. Toekomstige klinische proeven moeten aantonen in hoeverre stoffen uit cannabis de immuniteit (van met name mensen met sikkelcelanemie) kunnen verbeteren.

• THC versus CBD bij sikkelcelanemie

Is THC of CBD effectiever bij sikkelcelanemie? Helaas is er nog geen concluderend onderzoek. En mogelijk is een combinatie van de twee het meest effectief. De twee moleculen bieden specifieke effecten die gunstig kunnen zijn op de stemming of fysiek ongemak. Daarom behaal je mogelijk meer uitgebreide en evenwichtige resultaten met een combinatie van THC en CBD.

Dit wordt bevestigd door het feit dat er inmiddels medicijnen zijn ontwikkeld met cannabinoïden. Een voorbeeld is Sativex, een mondspray die is goedgekeurd voor de behandeling van bepaalde gevallen van spasticiteit als gevolg van multiple sclerose. De verhouding CBD:THC van Sativex is 1:1.

Hoe gebruik je cannabis bij sikkelcelanemie?

Je kunt cannabis op meerdere manieren consumeren. Er is nog geen onderzoek gedaan naar het effect van verschillende consumptiemethodes bij mensen met sikkelcelanemie. Hieronder kun je er wat meer over lezen.

• Vapen

Als je kiest voor een vaporizer gebruik je relatief weinig hitte om cannabinoïden en terpenen te verdampen. Hiermee voorkom je dat het materiaal verbrandt. Bij vapen merk je het effect vrijwel direct doordat de stoffen snel in de bloedbaan terechtkomen via de longblaasjes in de longen. De meeste mensen ervaren vapen als prettig.

Momenteel wordt er onderzocht of het vapen van cannabis^[7] effect heeft op pijn en stemming bij mensen met sikkelcelanemie. Binnenkort weten we dus of het inhaleren van damp effectiever is dan andere consumptiemethodes.

• Roken

Veel recreatieve wietgebruikers geven de voorkeur aan roken, ook al is dat schadelijker voor de gezondheid. Bij verbranding worden de longen blootgesteld aan een hoog gehalte carcinogenen en gifstoffen. Hoewel roken een meer ongezonde keuze is, melden sommige mensen met sikkelcelanemie *etere^[8] resultaten.

• Andere consumptiemethodes voor cannabis

Er is nog geen onderzoek gedaan naar andere consumptiemethodes dan roken of vapen bij mensen met sikkelcelanemie. Daarom weten we niet of orale, sublinguale en transdermale (edibles, concentraten, huidpleisters en gels, etc.) consumptie van cannabis bij sikkelcelanemie gunstig, nadelig of zonder effect is.

Cannabis: een natuurlijke aanpak van de klachten van sikkelcelanemie?

We kunnen stellen dat het onderzoek naar het gebruik van cannabis bij sikkelcelanemie nog pril is. Maar nu er steeds meer uitgebreid klinisch onderzoek wordt gedaan naar de wietplant, wordt steeds duidelijker wat het effect is van cannabis en de talloze verbindingen. Hopelijk ontdekken we ook hoe effectief het is bij de klachten van sikkelcelanemie. Zo kunnen patiënten op korte termijn profiteren van klinisch significante informatie over cannabisgebruik bij de bestrijding van hun klachten of in ieder geval voorkomen dat hun klachten verergeren.