RQS interviews: Bradley Poulos over het heden en de toekomst van cannabisbedrijven

Er zijn maar weinig mensen die je zoveel over de wietbranche kunnen vertellen als Bradley Poulos. Lees ons interview met deze doorgewinterde ondernemer, adviseur en professor in ondernemerschap en ontdek hoe de cannabisindustrie zich gaat ontwikkelen, wat momenteel de juridische obstakels zijn en of wietbedrijven gunstig zijn voor de maatschappij.

1. Is het mogelijk dat de cannabisindustrie, gezien de groeiende populariteit ervan, zich net zo zal ontwikkelen als elke andere grote industrie?

Ik denk dat het een uniek iets gaat worden. De basisprincipes van zakendoen zijn sowieso van toepassing. Dus uiteindelijk zal cannabis net zoals elke andere industrie een soortgelijke koers gaan varen. Ik denk dat de cannabisindustrie wordt gekenmerkt door een aantal interessante factoren die nergens anders op van toepassing zijn. Waar vind je bijvoorbeeld producten die zowel recreatief als medisch gebruikt worden? Alcohol is dat zeker niet, dat gebruiken we niet medisch. Dus ik denk dat dat een van de vele factoren is die de cannabisbranche tot een interessante en unieke industrie maakt.

2. Naarmate de inkomsten stijgen, wordt de cannabissector steeds aantrekkelijker. Maar wat kunnen we aan de juridische status doen? Wat zijn de obstakels?

Het grootste obstakel is het feit dat het in de meeste landen niet legaal is, vooral niet voor recreatieve doeleinden. Steeds vaker is het medisch wel toegestaan. Maar, zoals je luisteraars wellicht al weten, is het in weinig landen legaal om op elk moment dat je maar wilt en op voorwaarde dat je meerderjarig bent (vanaf 18, 19 of 21 jaar), cannabis te gebruiken.

Dat is de grootste barrière. En dat moet op termijn echt anders. Het was de totaal mislukte War on Drugs die in het begin van de jaren 70 door de Amerikanen werd gelanceerd waarmee dit allemaal begon. Zij hebben in wezen de hele wereld onder druk gezet om wiet illegaal te maken. Dat had nooit mogen gebeuren.

3. Hoe is de cannabisindustrie gerelateerd aan de gezondheids-, medicijn-, recreatie-, en hennepindustrie (textiel-, papier-, bouw- en landbouwsector)?

Ik weet niet zeker of we de hennep- en de cannabisindustrie op één hoop kunnen gooien. Alhoewel het technisch gezien dezelfde planten zijn - het is allemaal Cannabis sativa - maar dan verschillende soorten. Kijk, honden zijn honden, maar ze zien er allemaal anders uit, toch? Het is hetzelfde met wiet; je hebt de hennep-variëteit, die niet psychoactief is of alleen lage hoeveelheden psychoactieve stoffen bevat. En dan heb je recreatieve en therapeutische cannabis met THC-niveaus boven de wettelijke norm, die doorgaans 0,2 of 0,3% is.

Zoals ik al zei, denk ik niet echt dat we de industrie helpen door hennep en cannabis op één hoop te gooien. Het zijn twee totaal verschillende producten. Hennep heeft niet de psychoactieve eigenschappen die Cannabis sativa normaal gesproken heeft. Eigenlijk is er geen reden om hennep te reguleren. Het gebeurt wel, maar ik snap niet waarom. We reguleren ook geen onkruid – dus ik zou niet weten waarom we hennepvezels wel moeten reguleren. Toch doen we dat, en dat is, nogmaals, omdat we verstrikt raakten in de War on Drugs: het werd toen gewoon op één hoop gegooid met al het andere.

Wat de cannabisindustrie betreft, denk ik dat het onderscheid tussen hennep en cannabis voor het grote publiek al snel verwarrend kan worden. Als je het een plantmedicijn noemt, maar ook een recreatieve, stemmingsveranderende drug, en daarbovenop nog eens materiaal om een overhemd van te maken... Ik denk gewoon dat het voor consumenten misschien een beetje teveel van het goede is, men raakt hierdoor alleen nog maar meer in de war. Er is al zoveel desinformatie met betrekking tot cannabis, en dat maakt het alleen maar erger.

Wat betreft hennep in Canada, hier wordt het nog steeds gereguleerd door Health Canada, en behoorlijk streng ook. Je hebt een licentie nodig om het te kweken, verkopen en al dat soort dingen. In Amerika hebben ze de wet een paar jaar geleden versoepeld met de Farm Bill, en dat heeft veel geholpen. Van hennep afgeleide CBD is nu in feite een ongereguleerd product; het is een open industrie. En het is booming!

"Waar vind je bijvoorbeeld producten die zowel recreatief als medisch gebruikt worden? Alcohol is dat zeker niet, dat gebruiken we niet medisch. Dus ik denk dat dat een van de vele factoren is die de cannabisbranche tot een interessante en unieke industrie maakt."

4. Wat vind je van de relatie tussen de cannabis business en de georganiseerde misdaad? Denk je dat deze beladen connectie de weg vrijmaakt voor legalisatie?

Ik denk niet dat de georganiseerde misdaad echt geïnteresseerd is in legalisering. Hier in Canada doen we ons best om de georganiseerde misdaad buiten het legale systeem te houden, en dus hebben ze alleen nog het illegale systeem om in te opereren. Legalisatie helpt de georganiseerde misdaad dus niet. Op andere plaatsen in de wereld hebben ze misschien iets meer kunnen infiltreren dan hier. Maar in Canada zijn er bijna geen georganiseerde misdaadactiviteiten op het gebied van legale cannabis. Niet in de detailhandel, en ook niet in de teelt ervan.

We hebben strikte regels over wie een functionaris, een sleutelpersoon, een eigenaar of een bestuurslid van een cannabisbedrijf mag zijn - of dat nu een detailhandelaar, een verwerker of een kweker is. Dat is het belangrijkste dat men hier doet om de georganiseerde misdaad op dit gebied te voorkomen, aangezien veel mensen die bij dergelijke activiteiten betrokken zijn een strafblad hebben. De industrie voert ook grondige veiligheidscontroles uit. Het is echt een moeizaam proces om hier in Canada een vergunning te krijgen.

5. Is de canna-business goed voor de samenleving? En zo ja, op welke manier dan?

Laten we het eerst eens over recreatief gebruik hebben, en dan weer teruggaan naar medisch gebruik.

Ik heb het vermoeden dat veel mensen een of andere vorm van farmaceutische medicatie tegen angst of depressie zouden nemen als ze geen toegang tot cannabis zouden hebben. Ik denk dus dat we mensen langzaam laten inzien dat er natuurlijkere remedies zijn, in plaats van alleen maar farmaceutische opties. Er is een beroemde zangeres hier in Noord-Amerika, Melissa Etheridge, en zij is nauw betrokken bij de cannabisindustrie. Ik zag haar een tijdje geleden spreken en ze zei iets geweldigs wat ik nu de hele tijd verkondig: "alle cannabis is therapeutisch".

Laten we daar eens bij stilstaan. Waarom komt iemand thuis van zijn werk en neemt hij vervolgens een paar trekjes van een joint of wat dan ook? Nou, dat is om dezelfde reden als dat de buurman een glaasje wijn of een biertje drinkt. Ik ben een groot voorstander van vrijheid, en ik vind niet dat de overheid enig recht heeft om het bewustzijn van mij of iemand anders te reguleren. Dus ik ben ervan overtuigd dat je recreatief cannabis mag gebruiken, als je dat graag wilt.

Afgezien daarvan, als we kijken naar de therapeutische toepassingen van deze plant, hebben we eigenlijk geen idee van waar ze echt toe in staat is. Er zitten 140 of 150 cannabinoïden in cannabis, en deze terpenofenolische verbindingen reageren met bepaalde receptoren in ons lichaam, CB1 en CB2, en er zitten ook nog eens een paar honderd terpenen in. We hebben wel enig idee van wat sommige stoffen doen, zeker de bekendste, zoals CBN, CBG, CBD, THC... Hier hebben we op medisch gebied al behoorlijk wat over gevonden. Maar de minder bekende cannabinoïden die in veel kleinere hoeveelheden in de plant voorkomen, hebben we nog niet echt kunnen bestuderen, omdat het lastig is er een goede concentratie van te verkrijgen.

De komende jaren willen we echter met biosynthese en dingen als gist, bacteriën en schimmels, deze minder bekende verbindingen vermenigvuldigen. Dan kunnen we genoeg verkrijgen om ze op een zinvolle manier te bestuderen. En wie weet wat we gaan ontdekken! Wat we tot nu toe weten, is dat zowel THC als CBD kunnen helpen bij zaken als pijn, ontstekingen en soms angst, afhankelijk van de hoeveelheid die je neemt. Hoewel, net zoals bij andere medicijnen, kan het je angstgevoelens ook erger maken als je te veel gebruikt. Er bestaat ook een interessante variant van THC die de eetlust onderdrukt, THCV. THC verhoogt je eetlust, maar THCV onderdrukt het in feite. Dit werd pas een paar jaar geleden ontdekt, dus dit is pas het begin! 

6. Kunnen we verwachten dat wereldwijd bekende merken in de cannabisindustrie gaan investeren?

Ja. Zowel de tabaks- als alcoholbranche investeren al in deze industrie. Ik denk ook dat dat logisch is voor de eerstgenoemde, vanuit een bedrijfsoogpunt, omdat ze een uitstervende industrie zijn en iets moeten doen om te kunnen overleven. Het is alleen wel zo dat de use-cases nogal afwijken, dus ik zie cannabis en sigaretten niet in dezelfde categorie producten voorkomen. Maar het is duidelijk dat dit een van de strategieën is die ze volgen, om hun voortbestaan te waarborgen. Dus je ziet bijvoorbeeld dat Imperial Tobacco en een paar anderen in Noord-Amerika hierin zijn gaan investeren.

Aan de alcoholkant heeft Constellation Brands - een van de grootste producenten van sterke drankmerken ter wereld - een groot aandeel van Canopy Growth gekocht, waardoor de producent dit nu in feite runt. Canopy Growth is de grootste Canadese cannabisexploitant. We hebben ook gezien dat Molson Coors, een grote bierbrouwer, niet zozeer wereldwijd, maar wel in Noord-Amerika, een strategische investering heeft gedaan in een van de grotere bedrijven hier in Canada, HEXO. Dus hier zie je al dat dit soort dingen in gang worden gezet.

7. Doordat de cannabisindustrie in landen als Canada en Amerika blijft evolueren, ontstaan er ook veel nieuwe productassortimenten, zoals geïnfuseerde gummies, snacks, water, crèmes, kaarsen, enzovoort. Sommige producten zijn zelfs gemaakt met terpenen die niet uit cannabis worden gewonnen. Wat vind je van deze ontwikkeling?

Ik vind het geweldig, omdat het bedrijven mogelijkheden biedt om ofwel unieke formules te creëren of merken rond deze formules te vormen. Net als in talloze andere bedrijfstakken praat ik nu met je via een Apple-computer. Apple maakt deze computer echter niet; een ander bedrijf maakt het voor ze. En de voedingsindustrie is eigenlijk net zo. Co-packers en groothandels die zelf geen eigen merken exploiteren, produceren wel merkproducten. We beseffen niet altijd dat wereldwijd merken hun grondstoffen niet echt zelf produceren, en producten misschien niet eens zelf maken.

Dat is wat er nu met wiet gebeurt. We zien bedrijven ontstaan die puur en alleen een merkbedrijf zijn. Hier in Canada zijn er ook een paar. Een van deze bedrijven spreek mij qua sociale doeleinden erg aan, en bovendien zijn ze volledig virtueel. Ze cultiveren niks; ze verkopen het product niet eens, omdat ze geen verkoopvergunning hebben. Ze gebruiken in plaats daarvan één teler om het product te maken, en een andere teler of een verwerkingsbedrijf om het te verpakken. Al deze bedrijven hebben uiteraard een vergunning van de overheid nodig. Vervolgens hebben ze een derde bedrijf nodig dat een verkooplicentie heeft om de producten te verkopen. Je kunt dus een cannabis-merk exploiteren, zonder zelfs maar één vergunning te hebben.

Om terug te komen op je vraag over terpenen: in Canada zijn terpenen niet echt gereguleerd, behalve dat ze in overkoepelende voedselvoorschriften staan vermeld. Of, als een terpeen is opgenomen in een topical product, dan valt het onder de regelgeving voor natuurlijke gezondheidsproducten. Maar eigenlijk vallen terpenen zelf niet onder de cannabiswet.

Dat geeft ons in Canada veel mogelijkheden, omdat je niet met beperkingen begint. Het zijn de cannabinoïden, met name THC en CBD, die worden gereguleerd. Ik hoop dat we op termijn naar een model gaan waar het niet de cannabisplant is die we reguleren, maar de verbindingen die eruit voortkomen. Volgens mij is THC de enige die we serieus moeten reguleren. Dit is de potentieel gevaarlijkste. Ik bedoel, als iemand de verkeerde hoeveelheid THC binnenkrijgt en achter het stuur kruipt, is dat een slechte zaak. Dat zou niet zo erg zijn met CBG, CBN of CBD. Ik zie de noodzaak dan ook niet om deze zo streng te reguleren. Ik hoop dat we uiteindelijk de plant en haar verbindingen apart gaan zien. De regulatie zou eigenlijk alleen van toepassing moeten zijn op THC-producten, maar dat is slechts mijn hoop en droom. Er is nog geen teken dat dit gebeurt.

Iets anders om over na te denken, zeker hier in Canada, is dat we pas sinds twee jaar 'cannabis 2.0'-producten hebben, dus alles behalve toppen en olie. Wat je luisteraars wellicht niet weten, is dat toen we in Canada wiet legaliseerden, we het eerste jaar alleen maar toppen en olie legaliseerden. Er waren geen edibles, geen drankjes, geen topicals, niks. Er waren niet eens concentraten. Dus we hadden geen hasj, we hadden geen shatter, budder - al die dingen. Pas een jaar na legalisatie kwamen dit soort producten op de markt.

Op dit moment zijn we nog geen twee volle jaren verder. Er is nog veel waar het publiek en zelfs de overheid aan moet wennen. Als dat in de komende vijf tot tien jaar gebeurt, denk ik dat we de populariteit van cannabinoïden zullen zien toenemen, zeker van CBD. Omdat het via hennep zo toegankelijk is, is het namelijk relatief goedkoop te krijgen. Bovendien bindt het zich met meer plaatsen in het lichaam dan THC. Zoals je misschien wel weet, is CB2 de primaire receptor voor CBD. En die receptor is overal in het lichaam aanwezig, terwijl CB1 zich voornamelijk in het zenuwstelsel bevindt.

8. Wat voor cannabis-gerelateerde bedrijven kunnen we de komende jaren verwachten?

Ik denk dat dat per rechtsgebied verschillend is. Een voorbeeld: in de Verenigde Staten is cannabis, federaal gezien, illegaal. Maar er zijn verschillende staten die het therapeutisch en/of recreatief wel toestaan. De regels zijn allemaal anders in deze staten.

In sommige staten moet je bijvoorbeeld volledig verticaal geïntegreerd zijn, wat betekent dat als je iets in een winkel verkoopt, jouw bedrijf dat product zelf gekweekt moet hebben. Dus je moet investeren in de teelt, en misschien ook in een bepaalde vorm van verwerking als je iets anders dan toppen wilt verkopen. Daarbovenop moet je ook zelf het stukje detailhandel verzorgen. Je hebt dus deze gedwongen verticale integratie, maar in andere staten is verticale integratie dan weer niet toegestaan. Daar moet je juist aparte kwekers en retailers hebben.

Hier in Canada is het een soort mengelmoes, omdat we verwerkers en kwekers wel toestaan om bezig te zijn in de detailhandel, maar daar ook beperkingen voor gelden. En dat is alleen nog maar in Noord-Amerika. Dat geldt niet voor Europa of Latijns-Amerika, die beide vrij snel een progressiever beleid voeren. We zien voortdurend nieuwe landen die hierop inspringen. Dus het antwoord op je vraag hangt echt van de wetgeving binnen bepaalde staats- of landsgrenzen af.

In Canada is het op dit moment erg voorspelbaar. Als professor in bedrijfsstrategieën bestudeer in continu hoe industrieën in de loop van de tijd evolueren. En net als bij elke nieuwe industrie die investeerders veel te bieden heeft, zagen we rond 2015 of 2016 een enorme toestroom van kapitaal. Ongeveer vijf jaar geleden ontplofte het echt, en kort daarna begon de wereld te beseffen: oeps, ik denk dat we misschien te veel geld in deze industrie geïnvesteerd hebben. Er zijn misschien te veel spelers nu.

Ik geef je wat cijfers om dit te onderbouwen: de legalisatie ging hier 17 oktober 2018 in. In de zomer van 2017, vijftien maanden voor legalisatie, waarschuwde ik al dat de hoeveelheid cannabisfaciliteiten die we aan het bouwen waren in Canada enorm toenam. En ik zal je de reden vertellen. Hier in Canada is jaarlijks vraag naar ongeveer een miljoen kilo cannabis. Het aantal was toen 900.000kg. Laten we zeggen dat het nu ongeveer twee miljoen is – en dat is waarschijnlijk een nauwkeurige schatting. Op dat moment hadden de twee grootste bedrijven, Aurora en Canopy Growth, de capaciteit om aan die volle miljoen kilogram te voldoen. En er waren 128 licentiehouders. Tegenwoordig zijn dat er vierhonderd. Dus als twee licentiehouders al aan de volledige Canadese vraag kunnen voldoen, waar zijn dan de andere 126 dan voor?

Het jaar daarna, precies tussen dat moment en het moment van legalisatie, zagen we deze enorme voorraadstijgingen. Talloze bedrijven gingen allerlei soorten cannabis produceren, maar niemand kocht het. Dus wat gebeurde er? Omdat we deze enorme toestroom van kapitaal hebben gehad, hebben we de industrie overspoeld, en hebben we nu allerlei faciliteiten die niets doen, bedrijven die aan een zijden draadje hangen, en sommige die al kopje ondergaan. Dus nu worden die bedrijven gekocht, of alleen hun faciliteiten, voor veel minder dan wat de investeerders hebben betaald om ze te bouwen. En ik verwacht dat deze trend nog één, twee jaar doorzet. Uiteindelijk zal er een handjevol producenten in Canada overblijven, waarvan de meeste groot zullen zijn, naast een paar middelgrote en kleine spelers, maar er zullen niet meer vierhonderd bedrijven op de markt zijn. Daar is gewoon geen markt voor.

Zeker in een gereguleerde industrie heb je een bepaalde hoeveelheid business nodig. De markt is in Canada gewoon niet groot genoeg voor meer dan vierhonderd bedrijven. De detailhandel, vooral in mijn provincie Ontario, de dichtstbevolkte provincie van Canada, maakt dezelfde fout. Omdat de detailhandel in feite door de provincies wordt gerund, in plaats van door de federale overheid, zien we dat er in de winkelstraten van Toronto vijf winkels naast elkaar worden gebouwd. Het is onmogelijk dat ze het alle vijf gaan redden, en je moet je gewoon afvragen hoe slim deze mensen met hun geld omgaan. Iedereen die bedrijfsstrategie heeft gestudeerd, weet dat dit is wat er gebeurt in een nieuwe industrie: er is een enorme toestroom die de zaken volledig uit balans brengt, we springen er massaal op in, en dan kopen de gezonde spelers de bedrijfjes op die niet zelf kunnen overleven. Vervolgens eindig je met slechts een handjevol bedrijven.

Hier is een goede analogie. Ik kom eigenlijk uit de Canadese telecomindustrie. En toen ik mijn carrière een paar decennia geleden begon, hadden we driehonderd bedrijven die langeafstandstelefonie in Canada aanboden. Waarom zoveel? Omdat het net was gedereguleerd. Dus iedereen speelt er meteen op in, iedereen wil meedoen. Vroeger was er sprake van een monopolie, en nu kon iedereen erop inspelen. En wat is er in de afgelopen dertig jaar gebeurd? Dat aantal ging van driehonderd naar vier. Dat is de actualiteit.

9. Als je naar de toekomst kijkt, denk je dan dat legalisatie de cannabisindustrie zal gaan veranderen? En zo ja, hoe dan?

Ik denk van wel. En dat was eigenlijk ook een groot deel van 'de droom' die aan investeerders werd verkondigd: hé, wij zijn de eerste - we gaan alle handel uit Duitsland, Nederland, Australië en Spanje halen. Ja, er zijn Canadese bedrijven die naar al deze landen hebben geëxporteerd, en ook naar andere landen, maar elk van hen ontwikkelt ook zijn eigen binnenlandse strategie.

Mensen in Duitsland willen geen wiet uit Canada kopen, ze willen wiet uit Duitsland. En dus investeren sommige van die grote Canadese en Amerikaanse spelers nu in Europese bedrijven, wat volgens mij een slimme zet is. De exportmarkt gaat deze ondernemingen niet redden, want zo groot zal het uiteindelijk niet zijn.

Er gebeurt iets in de industrie wat ik wel interessant vind. En dat is een beetje tegenstrijdig met wat ik net zei. Dit gebeurt niet in Canada: er zijn verschillende bedrijven in Zuid-Amerika, met name Colombia, waarvan ik denk dat ze een heel slimme strategie hebben, namelijk om dichtbij de evenaar te kweken, wat de beste plek is om wiet te telen. De plant houdt namelijk van een lichtcyclus van 12 uur licht en 12 uur duisternis en de evenaar zorgt bovendien ook voor veel warmte. Je hoeft wiet dus niet binnen te kweken, zoals in het Verenigd Koninkrijk, Canada of Duitsland. Je kunt makkelijk buiten telen en het dan distilleren of isoleren tot cannabinoïde-producten. En vervolgens kun je die geconcentreerde producten naar landen als Canada, de VS en Europa exporteren, waar ze tot cannabis 2.0-producten verwerkt kunnen worden.

Bij een drankje of een chocoladereep maakt het niet uit of de THC uit toppen of isolaten komt. Ik denk dat dit Canadese bedrijven gaat ontwrichten. Die denken nu nog: wij gaan gewoon al deze wiet kweken, en al die wiet verdwijnt in topicals en tandpasta en allerlei andere consumentenproducten. Ik denk dat zij hard met de neus op de feiten gedrukt zullen worden wanneer de waardeketen zich echt ontwikkelt, zoals bij alle industrieën in de loop van de tijd gebeurt. Je hebt de grondstoffenindustrie, dan heb je de verwerking, en je hebt sterk bewerkte producten, en dat zijn geen toppen of oliën.

"Zeker in een gereguleerde industrie heb je een bepaalde hoeveelheid business nodig. De markt is in Canada gewoon niet groot genoeg voor meer dan vierhonderd bedrijven. De detailhandel, vooral in mijn provincie Ontario, de dichtstbevolkte provincie van Canada, maakt dezelfde fout."

10. Welk advies zou je ondernemers die willen investeren in de cannabisindustrie willen geven?

De kansen die er vijf jaar geleden waren, zijn niet dezelfde als die van nu. Nu heb je geen duidelijk beeld van hoe de industrie zich zal ontwikkelen. Het kost tijd om de dynamiek te bestuderen en te begrijpen. Doe echter goed je huiswerk wat betreft de jurisdictie waarin je denkt te gaan opereren. Elke branche is complex. Maar deze is, denk ik, nog ingewikkelder. Er is veel gaande – het is een gereguleerde industrie, maar er hangt ook een jarenlang stigma aan vast waar andere gereguleerde industrieën geen last van hebben.

Zelfs alcohol heeft niet hetzelfde stigma als wiet. En dat is gek, want wiet is geen dodelijk product, en alcohol wel, dus dat is best bizar. Beneden in mijn bar staat een halve fles wodka. Als mijn kleinzoon die nu leegdrinkt, kan hij al sterven. En er liggen gummies met wiet in de vriezer waarmee hij, als ie ze zou vinden, een heel, heel zware middag zou hebben - maar hij zou er niet dood aan gaan. Dus ik heb nooit begrepen waarom wiet zo streng gereguleerd is, en alcohol, dat letterlijk een dodelijk product is, veel minder. Misschien ben je niet bekend met de regels die we hier in Canada hebben wat betreft cannabisverpakkingen, maar ze zijn draconisch; het is gewoon belachelijk. Je loopt een slijterij binnen en je ziet supermooie, luxe flessen tequila, en voor cannabis moet je een saaie verpakking gebruiken. Het THC-waarschuwingssymbool moet net zo groot zijn als je logo, met overal waarschuwingslabels.