Kan Cannabis Ingezet Worden Bij ADHD & ADD?

Cannabis staat bekend om haar typische effect: gebruikers raken er relaxed van en in een staat van ontspanning en kalmte. Dit zou eigenlijk best ideaal kunnen zijn voor mensen met ADHD en ADD. Zij hebben namelijk vaak last van snelle gedachten en een gebrek aan concentratie. Ook is het voor hen soms moeilijk aandacht te besteden aan alledaagse, maar noodzakelijke, dagelijkse taken.

Van cannabis is bewezen dat het kan helpen bij diverse medische aandoeningen. Dit komt grotendeels door bepaalde bestanddelen van de plant die reageren op specifieke receptoren in het menselijk lichaam. Deze receptoren vormen samen het endocannabinoïdesysteem (ECS). Dit interne systeem zou wel eens een onderliggende rol kunnen spelen bij ADHD en ADD, hoewel voor concrete conclusies uitgebreider en gedetailleerder onderzoek nodig is.

Een goede cognitieve functie en prestatie hangen samen met verschillende factoren. Zo zouden ze mogelijk afhankelijk zijn van een correct functioneren van de cannabinoïdereceptoren CB1 en CB2. Ook vereisen ze wellicht een adequaat gehalte van de endocannabinoïden anandamide en 2-AG. Wanneer dit systeem ontregeld raakt, kunnen de symptomen van ADHD en ADD verschijnen.

WAT ZIJN ADHD & ADD?

De aandachtstekort-hyperactiviteitsstoornis, of ADHD, komt bij kinderen veel voor. Het treft naar schatting ruim 6 miljoen kinderen in de Verenigde Staten. ADHD kent verschillende varianten en kan zich bij elk individu anders manifesteren. Typische kenmerken zijn een concentratiegebrek, een afdwalende focus en moeite hebben de aandacht erbij te houden. Daarnaast kunnen mensen met ADHD verstorend gedrag vertonen. Ook volwassenen kunnen gediagnosticeerd worden met de stoornis. Hierbij is deze vaak in de kinderjaren onopgemerkt gebleven.

Er bestaat vaak verwarring over het verschil tussen ADHD en ADD. Voorheen werd ADD beschouwd als een andere diagnose dan ADHD. Het had vergelijkbare eigenschappen als ADHD, maar zonder het hyperactieve element. Na een reclassificatie vallen de voormalige symptomen van ADD nu ook onder de noemer ADHD.

SOORTEN ADHD

Er zijn drie soorten ADHD. Ze hebben te maken met hyperactiviteit, een gebrek aan aandacht of allebei. De eerste soort is de aandachtstekortstoornis. Dit betreft een groep symptomen die voorheen gediagnosticeerd zou worden als ADD. Deze vorm van ADHD wordt gekenmerkt door een aandachtstekort zonder tekenen van hyperactiviteit.

Het onoplettende aspect van ADHD kan voor kinderen en volwassenen zeer problematisch zijn. Zo kan het hun sociale en educatieve/professionele leven negatief beïnvloeden. Een onoplettend persoon wordt vaak gedefinieerd als iemand die makkelijk afgeleid is. Ook zou hij snel de focus verliezen en niet georganiseerd zijn. Daarnaast is het voor de persoon moeilijk om instructies op te volgen. Soms vermijdt zo iemand dan ook taken die veel mentale inspanning vereisen. Verder reageert de persoon niet altijd als hij door iemand wordt aangesproken.

De tweede vorm van ADHD is hyperactieve/impulsieve ADHD. Deze bestaat uit symptomen van hyperactiviteit en impulsiviteit. Het heeft echter niet het onoplettende aspect dat kenmerkend is voor de eerste variant. Deze vorm van ADHD gaat samen met excessief gepraat en gefriemel en het onderbreken van gesprekken. De persoon lijkt altijd bezig te zijn en kan het lastig en onaangenaam vinden om rust te nemen.

De derde vorm is gecombineerde ADHD. Dit houdt in dat een persoon een combinatie van de symptomen ervaart. Dus: onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit.

OORZAKEN VAN ADHD

We hebben nu gekeken naar een aantal van de symptomen van deze aandoening, maar wat is de precieze oorzaak? Daar zijn onderzoekers momenteel nog niet helemaal over uit. Men meent dat er meerdere oorzaken van ADHD zijn, waaronder een neurologische. Sommige studies suggereren dat een verminderd gehalte van de neurotransmitter dopamine een rol zou kunnen spelen.

Dopamine is verantwoordelijk voor het doorgeven van signalen tussen neuronen. Daarbij speelt het een rol bij beweging, je geheugen, gedrag en cognitie, gemoedstoestand, het leren, je aandacht en beloningssystemen.

Mogelijk schuilt een andere causale factor in de genen en een structureel verschil binnen hersengebieden. Zo is een verminderd volume grijze massa geassocieerd met individuen met de diagnose ADHD.

CONVENTIONELE BEHANDELING

Verderop beschrijven we wat cannabis zou kunnen betekenen voor iemand met de diagnose ADHD. Eerst kijken we echter naar de conventionele behandelingen die ingezet worden. Vaak bestaan die uit een combinatie van medicatie en gedragstherapie. De voorgeschreven medicijnen bestaan uit stimulerende of niet-stimulerende middelen.

Stimulerende middelen worden gebruikt om het dopamine- en noradrenalinegehalte in het brein een boost te geven. Hierbij kun je denken aan medicijnen die het centrale zenuwstelsel stimuleren. Voorbeelden zijn Ritalin en Adderall. Niet-stimulerende middelen zijn onder andere Strattera en antidepressiva, zoals nortriptyline.

Bovendien wordt mensen met ADHD geadviseerd te zorgen voor beweging, voldoende slaap en de juiste voeding. Op die manier kunnen ze proberen de symptomen te verlichten. Wat ook kan helpen? Mindfulness meditatie, tijd doorbrengen in de natuur en yoga.

CANNABIS ALS POTENTIËLE BEHANDELING

Conventionele behandelingen slaan niet bij iedereen met ADHD aan. En zelfs als ze wel werken, gaan sommigen op zoek naar alternatieven, bijvoorbeeld vanwege ongewenste bijwerkingen. Voor sommige individuen kan zelfmedicatie met cannabis verlichtend werken. Anekdotisch bewijs suggereert dat het gebruik ervan kan helpen bij het verminderen van hyperactiviteit en impulsiviteit. Ook zou het de focus een boost geven en rusteloosheid verminderen.

Cannabis als potentiële behandeling van ADHD wordt echter niet alleen ondersteund door anekdotisch bewijs. Ook diverse onderzoeken en talloze doktoren suggereren dat bestanddelen uit wiet de symptomen van ADHD kunnen verlichten.

Een paper uit 2017^[1], gepubliceerd in het tijdschrift European Neuropsychopharmacology, beschrijft bijvoorbeeld tot in detail een gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde experimentele studie. Hierbij kregen 30 volwassenen met ADHD cannabinoïden-medicatie toegediend. Volgens de auteurs komen de potentiële therapeutische effecten van cannabis tot stand door versterking van dopaminerge neurotransmissie. Ditzelfde mechanisme zien we ook bij conventionele medicatie.

De participanten werden opgedeeld in twee groepen. De ene kreeg een actieve behandeling; de andere groep ontving een placebo. De actieve groep kreeg doseringen van een oromucosale spray, genaamd Sativex. Elke 100 microliter van het product bevat 2,7mg THC en 2,5mg CBD. Het gebruik van cannabinoïden werd in deze studie geassocieerd met significant minder hyperactiviteit en impulsiviteit. Ook ging het gepaard met een gestage verbetering in oplettendheid.

De resultaten van deze studie ondersteunen het anekdotische bewijs over dit onderwerp. Daaruit blijkt dat zelfmedicatie met cannabis kan helpen sommige van de ADHD-symptomen te verlichten.

EEN MOGELIJK ENDOCANNABINOÏDETEKORT?

Bovenstaand onderzoek laat zien dat actieve bestanddelen uit cannabisplanten de symptomen van ADHD mogelijk helpen verlichten. Het zou echter kunnen dat cannabinoïden een nog fundamentelere rol spelen bij deze aandoening.

Dr. David Bearman uit Santa Barbara, Californië, kiest ervoor sommige van zijn ADHD-patiënten te behandelen met cannabis. Hij vermoedt dat patiënten die hun focus en aandacht snel verliezen, last hebben van een zogenaamd klinisch endocannbinoïdetekort. Dit betekent dat het lichaam zelf onvoldoende endocannabinoïden produceert.

De endocannabinoïde anandamide reageert interessant genoeg op dezelfde receptoren als de fytocannabinoïde THC. Wat dat betekent?Inname van THC zou de activatie van deze receptor een boost kunnen geven. Dit geldt zelfs bij een lager gehalte endogene cannabinoïden.

Volgens dr. Bearman kan toediening van fytocannabinoïden bij mensen met een endocannabinoïdegebrek de afgifte van neurotransmitters vertragen. Dit zou het brein in staat stellen zich beter te concentreren.

POTENTIËLE RISICO’S VAN ZELFMEDICATIE MET CANNABIS

Hoewel cannabis een potentiële behandeling van ADHD kan zijn, moet het gebruik ervan op individuele basis worden overwogen. Mensen met ADHD hebben een grotere kans op middelenmisbruik. Het gebruik van cannabis verhoogt dan ook de kans op verslaving. Ook zou het het gebruik van andere middelen kunnen stimuleren. Dit geldt vooral voor tieners. De kans is zeer groot dat zij na het experimenteren met zelfmedicatie zware cannabisgebruikers worden.

Zwaar cannabisgebruik tijdens de tienerjaren kan ernstige, negatieve consequenties hebben. Het brein ontwikkelt zich namelijk nog tot ongeveer de leeftijd van 25. Overmatig cannabisgebruik voor die leeftijd, wordt dan ook geassocieerd met verschillende negatieve effecten. Zo zou het leiden tot een verminderde prestatie tijdens cognitieve taken en een dunnere cortex. Dit is een gebied in het brein dat je geheugen en remmingen reguleert.

MICRODOSEREN

Volgens sommige onderzoekers zou microdoseren wel eens de beste manier van zelfmedicatie kunnen zijn. Dit geldt vooral voor tieners die willen experimenteren. Een microdosis is een piepkleine hoeveelheid cannabis. De dosis is zo klein dat de psychoactieve effecten heel subtiel of zelfs totaal niet te merken zijn. Deze kleine doseringen kunnen gebruikers helpen om zich beter te focussen. Tegelijkertijd is de dosis zo klein dat het hun productiviteit en functioneren niet negatief beïnvloedt.

WEES STRATEGISCH MET SOORTEN

Verschillende cannabissoorten kunnen zeer diverse psychoactieve en therapeutische effecten veroorzaken. Het is goed om hiervan op de hoogte te zijn als je aan zelfmedicatie met cannabis wilt doen. Indica dominante soorten worden geassocieerd met ontspanning en een lichamelijke stone. Sativa dominante planten hebben echter een meer cerebraal, energetisch en zelfs motiverend effect.

Ook bevatten verschillende soorten diverse hoeveelheden cannabinoïden. Planten met een hoog THC-gehalte veroorzaken bijvoorbeeld veel meer een psychoactief effect dan cannabis met een hoog CBD-gehalte.

De soort die de meeste ondersteuning geeft bij ADHD, kan per persoon verschillen. Sativa dominante soorten kunnen bijvoorbeeld helpen om de focus en aandacht een boost te geven. Indica dominante varianten kunnen juist hyperactiviteit kalmeren.