Gunstige en ongunstige vormen van stress bij wietplanten

Voor mensen heeft het woord stress een hele negatieve lading. Maar voor wietplanten kan een bepaalde hoeveelheid 'goede' stress planten juist helpen om gezond te groeien en grotere, met hars bedekte toppen te produceren.

Maar hoe weet je nu welke vormen van stress goed zijn voor je wietplanten en welke niet? In dit artikel gaan we dieper in op gunstige en ongunstige vormen van stress in cannabis en hoe je gunstige stress kunt gebruiken om de best mogelijke oogst te verzekeren.

Waterstress — gunstig en ongunstig

Wietplanten hebben water nodig om te overleven. Ze gebruiken het voor de productie van glucose om de fotosynthese aan te drijven. Daarnaast helpt water de planten bij het behouden van hun interne structuur. Als planten niet voldoende water ontvangen, krijgen ze te maken met vertraagde groei en verwelkende bladeren. Uiteindelijk zullen ze sterven. 

• Ongunstige stress

Overbewatering kan echter net zo verwoestend zijn voor de gezondheid van je planten als onderbewatering; soms is het zelfs erger. Overtollig water in het substraat leidt tot talloze problemen. Het verstoort de opname van voedingsstoffen, vertraagt de groei, beschadigt de wortels en stelt de plant bloot aan ziekteverwekkers, zoals schimmels, bacteriën en plagen.

Bij RQS raden we kwekers altijd aan om terughoudend te zijn met de hoeveelheid water, zeker als ze niet veel ervaring hebben. Voor de beste resultaten houd je een oogje op de aarde. Geef pas water als de bovenste centimeters helemaal uitgedroogd zijn. Maar laat de aarde ook weer niet gortdroog worden. Dit leidt namelijk weer tot een ongezonde hoeveelheid stress die de groei van je wietplanten vertraagt.

• Gunstige stress

Er bestaan ook mogelijk gunstige toepassingen van waterstress bij wietplanten. Sommige kwekers simuleren pseudo-droogte in hun kweek. Ze zijn van mening dat correct onderbewateren helpt om ziekteverwekkers te voorkomen en dat het planten stimuleert om meer cannabinoïden en hars te produceren.

Een andere vorm van waterstress die nog wel eens door kwekers wordt ingezet, is 'koude shock'. Hierbij worden planten met koud water gespoeld tijdens de late bloei, vlak voor de oogst. Het idee achter deze methode is dat de lichte stress die de wortels door het koude water ervaren de planten stimuleert om meer trichomen/hars te produceren in deze laatste fase van hun leven.

Wortelstress — ongunstig

Voor een plant is het wortelsysteem het levensbloed. Zonder gezonde wortels zijn je planten nooit in staat een gezonde vegetatieve groei of bloei te ondersteunen. Daarom is het ongelooflijk belangrijk het wortelsysteem te verzorgen en stress op dit belangrijke deel van de wietplant te minimaliseren, met name vroeg in de groeicyclus. 

Een aantal van de meestvoorkomende stressoren voor de wortels van wietplanten zijn:

• Onder- of overbewatering
• Warme of koude temperaturen en abrupte temperatuurschommelingen
• Overbemesting (verbranding door voedingsstoffen)
• Onjuiste pH van de bodem
• Wortelgebonden
• Fusarium, Pythium en andere soorten wortelschimmels

De belangrijkste factoren om stress bij de wortels te vermijden, zijn:

Lichtstress — gunstig en ongunstig

De wietplant is dol op de zon en elke kweker moet weten hoe belangrijk het is om planten de hele cyclus lang te voorzien van hoogwaardig licht.

Een van de belangrijkste redenen waarom licht zo belangrijk is voor wietplanten (en alle andere planten), is dat ze het nodig hebben voor fotosynthese. Als je een goed geheugen hebt, wekt het woord wellicht herinneringen op aan de biologielessen die je op school hebt gehad. Een opfrisser: planten gebruiken fotosynthese om lichtenergie, water en kooldioxide uit de omgeving om te zetten in glucose. Dit gebruiken ze als brandstof voor de groei. Kortom, licht is de belangrijkste energiebron voor wietplanten.

Om fotosynthese correct uit te voeren, moeten wietplanten in de buitenlucht elke dag minimaal 6 uur zonlicht ontvangen. Indien mogelijk is 10-12 uur direct zonlicht ideaal. De meeste binnenkwekers geven hun planten 18 uur licht tijdens de vegetatieve groeifase, gevolgd door 6 uur onverstoorde duisternis. Als het tijd is voor de bloei, schakelen kwekers binnen over op een schema van 12/12. Buiten bloeien planten vanzelf, aangedreven door de veranderingen in het seizoen.

• Ongunstige stress

Helaas kan het lastig zijn om de verlichting voor wietplanten goed te beheersen. Lichtstress is ongetwijfeld een van de meestvoorkomende problemen waar kwekers mee kampen, vooral onervaren kwekers.

Een van de meest schadelijke vormen van lichtstress waar kwekers tegenaan lopen, is lichtverbranding. Dit gebeurt wanneer je kweeklampen te warm worden of te dicht op je planten hangen, waardoor het bladerdek verbrandt.

Lichtverbranding is gemakkelijk te herkennen. De wietbladeren krullen omhoog en keren in zichzelf in een poging de blootstelling aan licht te verminderen. Mettertijd leidt lichtverbranding tot droge, bruine, breekbare bladeren. Dit is geen goede vorm van stress. Het verwoest gezonde bladeren en vertraagt de groei van je wietplanten. Probeer het koste wat kost te vermijden.

• Gunstige stress

Hoewel lichtverbranding ongunstig is voor de gezondheid van je plant, bestaat er wel degelijk een manier om 'gezonde' lichtstress toe te passen om de groei te stimuleren. Allereerst raden we aan dat je experimenteert met de kleurtemperatuur/lichtspectrum van je kweeklampen.

Fotosynthese gebeurt op de hoogste snelheid bij rood licht, gevolgd door blauw licht. Als je binnen kweekt, is het verstandig om verlichting te gebruiken met een hoger percentage blauw licht in de vegetatieve fase (om de groei van gezonde bladeren en sterke stelen te bevorderen). In de groeifase gebruik je meer rood licht (om de bloei en productie van hars te stimuleren).

Wil je een stapje verder gaan? Dan kun je ervoor kiezen om de uv-lichtfrequenties in je tent of kweekruimte tijdens de bloei (heel voorzichtig) te verhogen. Sommige kwekers zijn van mening dat een subtiele toename van uv-B licht de harsproductie tijdens de bloei stimuleert. Wees wel voorzichtig, want uv-B licht is erg sterk en kan je wietplanten verbranden bij een te hoge intensiteit.

Een andere vorm van gunstige lichtstress is een gebrek aan licht tijdens de late bloei. Bij deze techniek zet je planten 24-48 uur voor de oogst in het donker. Naar verluidt, verhoog je hiermee de productie van de trichomen vlak voor de oogst.

Temperatuur en luchtvochtigheid — gunstig en ongunstig

De temperatuur en luchtvochtigheid in je kweekruimte zijn ongelooflijk belangrijk. Deze factoren hebben direct invloed op het vermogen van je plant om te groeien en floreren. Elke strain is anders, maar de meeste kwekers zijn het eens over de beste temperatuur en relatieve luchtvochtigheid voor wietplanten. Deze zijn:

• 20–25°C en 65–70% relatieve luchtvochtigheid voor zaailingen
• 22–28°C en 40–70% relatieve luchtvochtigheid voor negatieve planten (luchtvochtigheid aanpassen aan genen)
• 20–26°C en 40–50% relatieve luchtvochtigheid voor bloeiende planten

De meeste strains genieten van iets koelere nachttemperaturen. Probeer de temperatuur in de tent/kweekruimte te met 5–10°C te verlagen als de lampen uit staan. Zo stimuleer je respiratie, opname van voedingsstoffen en water en een sterke vegetatieve groei.

• Ongunstige stress

Te hoge of te lage temperaturen kunnen hitte- of koudestress veroorzaken. Beide hebben grote impact op de gezondheid van je planten. Stress door kou zorgt voor hangende planten die uiteindelijk verwelken. Dit komt omdat de plant geen water en voedingstoffen meer op kan nemen om in leven te blijven.

Hittestress heeft soortgelijke effecten (want de plant kan ook geen water en voeding meer opnemen). De symptomen zijn anders. Planten die aan hittestress lijden, zullen gaan hangen. Mettertijd drogen de bladeren uit. Ze verkleuren geel en zullen uiteindelijk afsterven. Een hoge temperatuur en luchtvochtigheid is ook een geweldige broedplaats voor plagen en ziekteverwekkers. Deze kunnen gezonde bladeren verwoesten en enorme schade aanrichten.

• Gunstige stress

De juiste hoeveelheid temperatuurstress kan in sommige gevallen gunstig zijn voor je planten. Als je CO₂ aanvult in je kweekruimte kun je de temperatuur verhogen. Dit stimuleert planten om meer water op te nemen, wat leidt tot sterkere fotosynthese en groei.

Op dezelfde manier zijn er kwekers die zweren bij stress door kou in de laatste weken van de bloei. Sommige ervaren kwekers hebben ontdekt dat het gecontroleerd verlagen van de temperatuur twee weken voor de oogst de planten kan stimuleren om meer trichomen en terpenen te ontwikkelen. Dit leidt tot sterkere toppen, die ook nog eens lekkerder ruiken.

Stress door voedingsstoffen — ongunstig

Het is ongelooflijk belangrijk om je wietplanten de juiste hoeveelheid voedingsstoffen te geven. De meeste meststoffen bevatten een redelijk duidelijke handleiding. Toch is het voeden van planten een van de meest problematische aspecten als je wiet kweekt. Sommige kwekers geven te weinig en oogsten daarom matige toppen. Anderen geven juist te veel, wat leidt tot voedingsverbranding.

Voedingsverbranding ontstaat wanneer planten worden blootgesteld aan meer chemische meststoffen dan ze kunnen behappen. Mettertijd hopen de chemicaliën van de meststoffen zich op in de bodem. Dit beschadigt de wortels en verstoort het vermogen van de plant om water en voedingstoffen op te nemen.

Om voedingsverbranding te voorkomen, raden we aan dat je kiest voor biologische voedingsstoffen. Planten ervaren meer moeite om deze af te breken en op te nemen, wat het risico op voedingsverbranding verkleint. Volg een correct voedingsschema en onthoud dat meer niet altijd beter is.

pH stress —ongunstig

Als je wietplanten in aarde kweekt, vereisen ze een pH tussen 6-7. De pH-waarde is een maatstaf voor hoe zuur of alkalisch iets is. Hogere getallen, boven de 7, tonen aan dat de bodem meer alkalisch is, terwijl alles onder de 7 zuurder is.

Wietplanten prefereren een gulden middenweg. Je moet de aarde, het water en de voedingsstoffen in dit bereik houden, omdat de planten anders geen voedingsstoffen kunnen opnemen. Dit fenomeen staat bekend als voedingsblokkade, wat weer tot andere vormen van stress kan leiden.

Bij hydroponics ligt het ideale pH-bereik iets lager: tussen 5,5-6,5. Als je in aarde kweekt, kunnen je planten wat meer schommelingen verdragen. Bij hydro zijn problemen met de pH al snel rampzalig voor je gewas. Zorg ervoor dat je je oplossing en substraat meet met een betrouwbare pH-meter.

Weefselschade — gunstig en ongunstig

Weefselbeschadiging is misschien wel de meest gebruikte vorm van gunstige stress bij wietplanten. Dat gezegd hebbende, kan het ook problemen veroorzaken. Dit geldt vooral wanneer het onjuist of op het verkeerde moment wordt uitgevoerd. 

• Ongunstige stress

Wanneer planten kampen met gebroken takken of bladeren, steken ze veel energie in het herstel. Een deel van deze energie gaat naar het genezen van het beschadigde weefsel. De rest steekt de plant in het versterken van haar verdediging tegen ziekten en plagen, die mogelijk tot het getroffen gebied worden aangetrokken.

Wanneer dit gebeurt, zal de plant haar levenscyclus verlengen om te herstellen. Daarnaast haalt ze ook energie weg van andere belangrijke processen. Een aantal bekende oorzaken van ongewenste weefselschade in wietplanten zijn rukwinden (let op wind burn als je buiten kweekt), grote planten in kleine potten en simpele menselijke fouten bij het bewateren of verplaatsen van je planten.

In de vegetatieve fase kun je het jezelf veroorloven om kleine fouten te maken. Maar als je een vette cola breekt in de late bloei, is er niet veel wat je kunt doen.

• Gunstige stress

Kwekers kunnen daarentegen ook hun voordeel doen met weefselbeschadiging. Je kunt het gebruiken om de opname van voedingsstoffen te stimuleren, de groei van planten te beheersen en de blootstelling aan licht te verbeteren. Deze technieken worden vaak high-stress en low-stress training genoemd. Een aantal voorbeelden zijn:

• Low-stress training (LST): Deze techniek draait om het buigen en neerwaarts vastbinden van de takken om horizontale groei te stimuleren. Veel kwekers benutten LST om de lichtpenetratie te verbeteren naar alle mogelijke toppenlocaties.
• Ontbladeren: Het verwijderen van de waaierbladeren versnelt de suikerproductie in delen van de plant die daar het meest van profiteren. Het verbetert ook de blootstelling aan licht voor de rest van het bladerdak. Dit leidt weer tot grotere toppen in lager gelegen delen van de plant.
• Toppen, FIM, supercroppen, lollipopping: Deze high-stress trainingstechnieken veroorzaken fysieke stress bij planten. Je dwingt ze hiermee om meerdere hoofdstelen te produceren, meer voedingsstoffen op te nemen of de energie opnieuw te verdelen naar het bovenste deel. Hiermee stimuleer je de plant, wat uiteindelijk resulteert in sterkere groei en grotere, betere, meer harsrijke opbrengsten.

Houd er rekening mee dat de timing ongelooflijk belangrijk is als het gaat om het trainen van wietplanten. De meeste kwekers zijn het erover eens dat stress gunstig is tijdens de vegetatieve fase, maar (voor het grootste deel) vermeden moet worden tijdens de bloei om de ontwikkeling van de toppen en de hars niet te verstoren. Veel stress in de bloei is in sommige planten ook een oorzaak van hermafroditisme.

Een nieuwe kijk op stress bij wietplanten

De wietplant is ongelooflijk robuust. Hoewel de plant op zichzelf prima groeit, kan de juiste hoeveelheid gecontroleerde stress planten dwingen om zich sneller en krachtiger te ontwikkelen tijdens de vegetatieve fase. In de bloei produceren ze dan grotere toppen die druipen van de hars. Dat gezegd hebbende, kun je andere vormen van stress beter vermijden. Ze hebben schadelijke gevolgen voor de gezondheid en het eindgewicht van je planten. Wees altijd voorzichtig met gestreste wietplanten. We profiteren allemaal van een klein duwtje in de rug, maar je wilt niet overdrijven.