In hoeverre verminderen wiet en CBD de symptomen van rosacea?

Rosacea beïnvloedt niet alleen de huid: het heeft ook invloed op je geest. Veel patiënten hebben mentale gezondheidsklachten doordat ze onzeker over hun uiterlijk zijn. Momenteel zijn mensen met deze aandoening aangewezen op antibiotica, gels en zelfs lichttherapie. Maar onderzoekers zijn ook andere behandelingen op het spoor en sommigen denken daarbij zelfs aan cannabis.

Wat is rosacea?

Rosacea is een chronische, terugkerende ontsteking van de huid die roodheid, een trekkend gevoel en irritatie veroorzaakt. De aandoening verloopt nogal grillig en daardoor hebben patiënten er het ene moment meer last van dan het andere. Momenteel lijdt tegen de 10% van de wereldbevolking aan rosacea, en komt het voornamelijk bij Noord-Europeanen met een lichte huid^[1] voor.

Er is momenteel geen geneesmiddel voor rosacea. Maar gelukkig is het geen gevaarlijke aandoening en komt het zelden voor dat de huid permanent beschadigd raakt. Wel worstelen veel patiënten met de psychosociale gevolgen ervan. Rosacea komt namelijk voornamelijk voor op het gezicht, een deel van je lichaam dat je voor verbale en fysieke expressie gebruikt. Hoe je gezicht eruitziet, speelt vaak een belangrijke rol bij hoe je over jezelf denkt en als je vaak last hebt van roodheid, puistjes en zichtbare bloedvaten, dan kun je daardoor erg onzeker of zelfs angstig en depressief^[2] worden.

Artsen behandelen de roodheid en het trekkende gevoel als gevolg van rosacea op verschillende manieren, zoals met huidgels, antibioticakuren en intense pulsed light (IPL) therapie. Voor sommige patiënten bieden deze behandelopties uitkomst, maar anderen zoeken alternatieve oplossingen. Ook wetenschappers zijn op zoek naar nieuwe manieren om de klachten te behandelen en in dat opzicht heeft cannabis de aandacht getrokken.

• Zijn rosacea en psoriasis verwante aandoeningen?

Rosacea en psoriasis worden vaak door elkaar gehaald. Het zijn allebei chronische aandoeningen waarbij ontstekingen een belangrijke rol spelen, en beide zorgen voor rode plekken en vlekken. Maar de aandoeningen hebben niet dezelfde onderliggende oorzaak en ook veel symptomen zijn verschillend.

In tegenstelling tot rosacea, wat wordt veroorzaakt door een niet goed functionerend immuun- en neurovasculair systeem, is psoriasis een auto-immuunziekte die voor overmatige celdeling van de huidcellen zorgt. Dat leidt tot een opbouw van cellen die aan het oppervlak verschijnen en dat zorgt voor rode vlekken, een schilferige huid en als gevolg daarvan jeuk en irritatie.

Psoriasis komt bovendien op verschillende lichaamsdelen voor, met name op de hoofdhuid, borst, ellebogen, knieën en geslachtsdelen, terwijl rosacea alleen zichtbaar is op het gezicht en rondom de ogen. Bovendien wordt een opleving bij beide door verschillende dingen veroorzaakt. Hieronder lees je wat de triggers zijn voor rosacea, maar psoriasis wordt getriggerd door infecties, stress, koud weer, alcohol en bepaalde voorgeschreven medicatie.

Hoe ontstaat rosacea?

De exacte oorzaak van rosacea is nog niet bekend, maar onderzoekers denken aan een combinatie van een overactief immuunsysteem, genen en omgevingsfactoren. Daarvan lijken genen de belangrijkste rol te spelen, want bij maar liefst 50% van de patiënten komt de aandoening in de familie voor.

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, wordt de aandoening niet veroorzaakt door een slechte hygiëne en is het niet besmettelijk. De exacte moleculaire mechanismes die ten grondslag liggen aan rosacea zijn daarbij dus nog onbekend, maar bepaalde triggers^[3] lijken de aandoening wel te verergeren bij mensen die daar vatbaar voor zijn. Die triggers zijn:

Wat betreft voeding zijn bepaalde voedingsmiddelen vaak triggers. Van de volgende producten weten we dat ze een opleving kunnen veroorzaken:

De huid is het op een na grootste orgaan van het menselijk lichaam, en speelt dan ook een belangrijke rol bij ons welzijn. Maar het is geen onbeweeglijke barrière tussen het binnenste van je lichaam en de buitenwereld. Via een aantal complexe netwerken is de huid namelijk verweven met het zenuwstelsel, immuunsysteem en het hormoonstelsel. Diverse celtypen hebben dan ook een link met rosacea, waaronder:

• Keratinocyten: primair celtype dat voorkomt in de buitenste laag van de huid; beschermt tegen uv-straling en ziekteverwekkers
• Mestcellen: helpen bij het aansturen van de immuunrespons; bevatten stoffen die een rol spelen bij ontstekingen, zoals histamine en cytokine
• Neuronen: cellen uit het zenuwstelsel die elektrische en chemische signalen overbrengen
• Epitheelcellen: ook een belangrijk en beschermend celtype dat in de huid aanwezig is
• Macrofagen: immuuncellen die ziekteverwekkers opsporen en vernietigen
• Fibroblasten: scheiden collageen af en helpen bij de opbouw van bindweefsel

Deze componenten dragen bij aan het aangeboren immuunsysteem; het niet specifieke afweersysteem dat vanaf je geboorte in je lichaam actief is. Receptoren die aanwezig zijn op een aantal van deze cellen helpen bij het opsporen van bedreigingen, zoals ziekteverwekkers en fysiek letsel. Eenmaal opgespoord, brengt het aangeboren immuunsysteem in de huid een chemische aanval op gang door het afscheiden van antimicrobiële peptiden, zoals cytokines en chemokinen. Deze pro-inflammatoire moleculen helpen bij de bestrijding van indringers, maar kunnen ook de symptomen van rosacea veroorzaken als de celsignalering verstoord raakt.

Uit onderzoek blijkt dat mensen met rosacea meer van deze bedreiging-opsporende receptoren in hun lichaam hebben. Daarnaast is er sprake van een hoger gehalte antimicrobiële peptiden die in verband staan met angiogenese (de aanmaak van nieuwe bloedvaten), en dat draagt mogelijk bij aan het ontstaan van symptomen^[4] als roodheid. Triggers als stress, uv-straling en hormonen kunnen deze chemische reactie verder aanwakkeren en leiden tot een trekkend gevoel, gevoelige huid, jeuk en vasodilatatie (het verwijden van bloedvaten).

• Symptomen van rosacea

De meest voorkomende symptomen van rosacea zijn:

• Rode neus, wangen, rood voorhoofd en kin
• Brandend en prikkend gevoel als je je gezicht wast of cosmetische producten gebruikt
• Zichtbare bloedvaten op het huidoppervlak
• Kleine roze of rode vlekjes

Andere klachten waar je last van kunt hebben, zijn:

Inzicht in wiet, ECS, en rosacea

Tot op heden weten we nog steeds niet wat de relatie tussen wiet en de symptomen van rosacea is. Onderzoekers hebben cannabis of producten die daarvan afgeleid zijn namelijk nog niet getest op mensen met deze aandoening. Desalniettemin hebben we wel enig inzicht in de wijze waarop de plant op deze ziekte van invloed kan zijn.

• De mogelijke rol van het ECS bij huidaandoeningen

Ten eerste weten we dat fytochemicaliën die voorkomen in wietplanten, ook wel 'cannabinoïden' genoemd, de homeostase (balans) van de huid stimuleren door met het endocannabinoïdesysteem (ECS) samen te werken. Het ECS beschouwt men ook wel als de universele regulator^[5] van het menselijk lichaam, aangezien het allerlei lichaamssystemen helpt om in balans blijven, van de hersenen tot aan de botten.

Het ECS bestaat uit allerlei belangrijke componenten, waaronder receptoren, signaalmoleculen en enzymen. De cannabinoïden uit de wietplant kunnen zich aan deze receptoren binden doordat ze signaalmoleculen nabootsen die het lichaam produceert. Deze moleculen noemt men ook wel 'endocannabinoïden'. Maar niet alle cannabinoïden binden zich direct aan deze receptoren. Zo heeft CBD slechts in geringe mate affiniteit met deze receptoren. In plaats daarvan oefent deze cannabinoïde vooral invloed uit op het ECS door zich te richten op enzymen die bij de productie van endocannabinoïden betrokken zijn.

Het ECS heeft ook een grote invloed op de huid. Onderzoekers vonden namelijk componenten van dit systeem in huidcellen. Hierdoor kwamen ze erachter dat het ECS een belangrijke rol^[6] speelt bij de proliferatie en groei van cellen en de productie van hormonen. Als het ECS goed functioneert, zorgt het ervoor dat processen in de huid goed verlopen.

Bovendien hebben onderzoekers ontdekt dat er een relatie is tussen een ontregeld ECS en allerlei huidaandoeningen, waaronder atopische dermatitis, psoriasis, sclerodermie en huidkanker. Om invloed uit te oefenen op het ECS kunnen cannabinoïden mogelijk^[7] worden ingezet. Het is echter nog onduidelijk in welke mate dat kan.

• Wiet en de symptomen van rosacea

Wiet werkt over het algemeen verzachtend in op de huid, maar kunnen we het ook als middel tegen de symptomen van rosacea gebruiken? Deze aandoening wordt gekenmerkt door ontstekingen. Eerder onderzoek heeft zich daarbij gericht op de vraag of cannabinoïden dit fysiologische proces kunnen onderdrukken.

In een in 2013 in Allergy gepubliceerd onderzoek met proefdieren^[8], heeft men dit met topicale THC en muizen met atopische dermatitis getest. De onderzoekers ontdekten dat THC invloed had op de ontstekingsmoleculen die door keratinocyten werden geproduceerd. Keratinocyten zijn de eerder genoemde cellen die de huid beschermen.

Ondanks het vermogen van THC om zich te binden aan zowel de CB1- als CB2- receptoren van het ECS, bleek uit deze studie dat de cannabinoïde ook zonder deze receptoren effect kan hebben. Volgens de onderzoekers zou dit onderzoek dan ook zeker tot verdere studies naar het gebruik van cannabinoïden bij huidaandoeningen (zoals rosacea) moeten leiden.

Bovendien hebben onderzoekers onderzocht of stofjes uit wiet voor een minder rode en gevoelige huid kunnen zorgen. Zo richtte een review uit 2020^[9] in het Journal of the American Academy of Dermatology zich op de relatie tussen cannabinoïden en specifieke zenuwvezels die bij een rode en gevoelige huid betrokken zijn.

Deze review bespreekt ook lopende onderzoeken naar therapeutische wiet bij een rode en gevoelige huid (pruritus) door aandoeningen als atopische dermatitis en allergische dermatitis. Desalniettemin concluderen de auteurs dat streng gecontroleerde klinische onderzoeken nodig zijn om het potentieel van cannabinoïden bij pruritus echt bloot te leggen.

Naast cannabinoïden bevat wiet ook meer dan tweehonderd terpenen. Deze aromatische moleculen zijn verantwoordelijk voor de geur en smaak van verschillende cultivars. Daarnaast kunnen ze ook holistisch van pas komen. Een review uit 2011^[10] met de titel 'Botanicals and anti-inflammatories: natural ingredients for rosacea' onderzocht de voordelen van verschillende plantensoorten bij rosacea. Een aantal van de actieve stoffen in deze planten komen ook voor in wiet, waaronder linalool en kamfer.

CBD bij symptomen van rosacea

Maar hoe past CBD in dit geheel? CBD is een cannabinoïde die geen bedwelmend effect heeft en de laatste jaren volop in de schijnwerpers is komen te staan. Onderzoekers proberen momenteel vast te stellen of deze stof ook kalmerende en verzachtende eigenschappen heeft, waarmee het gunstig voor de huid kan zijn.

Een review^[11] uit 2020 in Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology onderzocht de relatie tussen CBD en de gezondheid van de huid en huidaandoeningen. Dit artikel richt zich vooral op de wijze waarop de cannabinoïde de symptomen van bepaalde ziekten kan beïnvloeden. De review bespreekt bijvoorbeeld lopende preklinische studies die zich richten op het antinociceptieve (blokkeren van pijnprikkels) vermogen van CBD bij neuropathische en ontstekingspijn.

Onderzoek dat in de review wordt besproken, laat ook zien wat de rol van de CB1-receptor bij de jeukrespons is. Zo blijkt dat een hoger gehalte endocannabinoïden bij muizen jeuk kan verminderen. Opvallend is ook dat CBD dusdanig invloed heeft op enzymen van het ECS dat het niveau van endocannabinoïden tijdelijk toeneemt. Het heeft daarbij een remmend effect op een enzym^[12] dat bekendstaat als 'vetzuuramidehydrolase' (FAAH). Dit enzym breekt de endocannabinoïde anandamide af, een molecule die zich aan CB1 bindt.

Onderzoekers hebben echter nog niet vastgesteld of dit mechanisme ook voor mensen geldt. Bovendien is het nog onduidelijk of het een gunstige invloed heeft op de symptomen van huidaandoeningen.

Hoe gebruik je wiet of CBD bij rosacea?

Zonder de bevindingen van klinisch onderzoek blijft het onduidelijk hoe men CBD kan gebruiken bij rosacea en in welke hoeveelheid. De cannabinoïde kan men namelijk op talloze manieren gebruiken, waaronder oraal, sublinguaal, middels inhalatie en topicaal. In het geval van rosacea of andere huidaandoeningen is een topische toepassing waarschijnlijk het zinvolst. Denk hierbij aan CBD-olie en speciale huidcrèmes, zalven en lotions.

Door CBD-crème op de huid aan te brengen, komt de cannabinoïde rechtstreeks in de aangetaste cellen terecht. Veel producten bevatten daarnaast ook andere verzachtende plantaardige stoffen die de huid hydrateren en voeden.

Rosacea blijft, maar cannabinoïden bieden misschien uitkomst

Op dit moment ziet het ernaar uit dat wiet en de actieve stoffen die erin zitten rosacea niet kunnen genezen. Desalniettemin ervaren sommige patiënten wel dat topicale crèmes met cannabinoïden en andere verzachtende ingrediënten ietwat verlichting kunnen bieden. Gezien het geweldige en grotendeels onbenutte vermogen van cannabinoïden en terpenen hopen we dat onderzoekers zich op de wietplant blijven richten. Misschien dat we daarmee in de toekomst de symptomen van huidaandoeningen als rosacea kunnen verlichten!