Het terpeen borneol: Gehaat door insecten, geliefd bij mensen

Borneol is een van de vele terpenen waar insecten en parasieten een hekel aan hebben. Het aroma van dit stofje is dan ook onderdeel van de natuurlijke afweer van cannabisplanten tegen beestjes en plagen. Maar mensen voelen zich vaak juist aangetrokken tot deze unieke geuren.

Dit terpeen komt van nature voor in gember, rozemarijn, salie, de kamferboom, marjolein, tijm, bijvoet en andere planten. Het is een bicyclisch mono-terpeen met dunne, ondoorzichtige, wittige kristallen en een muntachtig en balsemachtig aroma. Als dit stofje oxideert, ontstaat de substantie die we kennen als kamfer. Dat haalt men ook uit planten en bomen, zoals kamferlaurier. We gaan ons verdiepen in recente bevindingen van onderzoek naar borneol en de veelbelovende toekomst ervan. Maar lees eerst even dit artikel voor een overzicht van terpenen in cannabis en de effecten die ze op het lichaam hebben.

VAN TRADITIONEEL GENEESMIDDEL TOT WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

Aziatische culturen zijn al duizenden jaren bekend met de mogelijke toepassingen van borneol. Het stofje is dan ook een fundamenteel onderdeel van de traditionele Chinese geneeskunde. Tegenwoordig gebruikt men borneol ter verlichting van bepaalde pijn en voor een betere spijsvertering. Men consumeert het ook om de bloedcirculatie te stimuleren en zelfs bij ziekten aan de luchtwegen. De verfrissende werking maakt het bovendien geschikt om koorts te verlagen of als koeling om andere redenen is gewenst. In Azië gebruikt men het stofje verder als preventieve behandeling voor hart- en vaatziekten. Borneol zit daarbij vaak in cosmetica, insectenverdelgers en essentiële oliën. Wetenschappelijk onderzoek bevestigt veel van de aloude veronderstellingen over de therapeutische werking ervan. Zo blijkt het ontstekingsremmende, neuroprotectieve, antioxiderende, antistollings- en verdovende eigenschappen te hebben.

MOGELIJKE MEDICINALE EIGENSCHAPPEN

Borneol is een natuurlijke verbinding die bij laboratoriumonderzoek naar tandvleesontsteking ontstekingen blijkt te verminderen. Als plaatselijke pijnstilling werkt het bovendien beter dan menthol. Ook werkt het antistollend. Bij proefratten met een ischemische ziekte blijkt het een synergistisch effect op te wekken in combinatie met Edaravon. Mensen die herstellen van een beroerte krijgen dit toegediend en het wordt gebruikt ter behandeling van amyotrofe laterale sclerose. Uit onderzoek uit 2008 blijkt een antitrombotisch effect van borneol. Dit wijst erop dat het mogelijk preventief werkt tegen bloedproppen en hart- en vaatziekten, zoals een beroerte.

Uit onderzoek blijkt ook dat borneol centraal en perifeer anti-nociceptief werkt bij ratten; het vermindert pijn en ontstekingen. Een studie met celculturen toont aan dat het invloed heeft op de activiteit van neuronale nicotinische acetylcholine receptoren (nAChRs). Die zijn betrokken bij de regulering van de communicatie tussen zenuwen en spieren en bij ontstekingsprocessen. Borneol remt de chemische effecten van nAChRs, waardoor het mogelijk een plaatselijk verdovend effect heeft.

Er is ook onderzoek gaande ter evaluatie van de neuroprotectieve en antioxiderende eigenschappen van dit terpeen. Zo blijkt dat celdegradatie wordt geremd door een behandeling met borneol. Het beschermt daarbij de SH-SY5Y-cellijn tegen toxiciteit en geeft daardoor een antioxiderend effect en onderdrukt apoptose. De SH-SY5Y-cellijn gebruikt men voor onderzoek naar de karakteristieken van menselijke hersencellen. De resultaten van dit onderzoek bieden daarbij meer inzicht in het neuroprotectieve mechanisme van borneol. Evenals in de mogelijke rol ervan bij de preventie en behandeling van Alzheimer en andere neurodegeneratieve ziekten.

Tot slot toont een onderzoek in PLoS One aan dat borneol de apoptose van kankercellen in de menselijke lever versterkt. De kankerremmende stof selenocysteïne zorgt voor deze apoptose. Het terpeen is dus wellicht in te zetten als chemosensitizer van selenocysteïne bij kankerbehandelingen. De onderzoeken zijn echter allemaal uitgevoerd op cellijnen of met ratten. Er is dan ook nog veel meer onderzoek nodig voordat we mogen denken aan klinische proeven.

BORNEOL IN CANNABIS

Kleine hoeveelheden borneol die van nature aanwezig zijn in cannabis en andere planten zijn helemaal veilig. Maar pure borneol is soms irriterend voor de ogen, huid en luchtwegen. De pure vorm is ook schadelijk als je het doorslikt. Uit onderzoek blijkt dat borneol de biologische beschikbaarheid van andere actieve verbindingen verhoogt en het transport van stofjes naar hersencellen verbetert. Ook speelt het, samen met andere terpenen, cannabinoïden en andere stofjes, een rol bij het synergistische fenomeen van het “entourage-effect". Op deze manier komen de effecten waarschijnlijk voornamelijk aan het licht.

Maar borneol is niet een van de primaire terpenen in cannabis. Het komt dan ook niet vaak voor dat de plant grote hoeveelheden bevat. Sommige heilzame eigenschappen en de aroma's van borneol vinden we ook in andere terpenen. Het is echter goed te weten dat de strain OG Kush dit terpeen bevat. Deze specifieke soort is geen traditionele variant van Kush, omdat ze meer sativa-eigenschappen heeft. Daarnaast staan de toppen van deze genetische lijn bekend om hun frisse geur van citroen en den. Nadat je de juiste zaden voor jouw smaak en behoefte hebt uitgekozen en ontkiemd, wil je misschien meer terpenen in je tuin. Hier zijn een paar tips om het terpenen-gehalte van je cannabisplanten te verhogen.