Farneseen: een minder bekende terpeen

Je hebt waarschijnlijk weleens gehoord van limoneen, myrceen en pineen, maar ken je farneseen ook? Als het over stoffen uit cannabis gaat, wordt deze weinig bekende terpeen vaak overgeslagen, maar het is deels verantwoordelijk voor de verschillende geuren en smaken van veel soorten wiet.

Wiet bevat meer dan vierhonderd interessante chemicaliën^[1], dus je begrijpt wel dat niet elke stof evenveel aandacht krijgt. De gewilde terpenen die alle wietgebruikers wel kennen, zijn beroemd geworden omdat ze in hoge concentraties in wiet voorkomen. Andere, zoals farneseen, zijn meestal in kleine hoeveelheden aanwezig. Maar deze terpeen komt in sommige soorten in zodanige concentraties voor dat het een merkbare invloed op de smaak en geur heeft.

Dus, hoe ruikt en smaakt farneseen precies? En draagt het bij aan het entourage-effect? Hoe werkt het in het lichaam? Hieronder vind je het antwoord op al deze vragen.

Wat zijn terpenen?

Terpenen zijn de grootste groep van natuurlijk voorkomende moleculen; onderzoekers hebben tot nu toe meer dan dertigduizend in de natuur geïdentificeerd. Deze vluchtige aromatische stoffen zijn verantwoordelijk voor de unieke geur van bepaalde planten. Zo dragen ze bijvoorbeeld bij aan de herkenbare geur van sinaasappels, pijnbomen, hop, rozemarijn en natuurlijk cannabis.

Terpenen vallen in de categorie 'secundaire metabolieten'. Ze zijn niet betrokken bij de groei of voortplanting van planten, maar spelen wel een belangrijke defensieve rol. Ze helpen namelijk bij het afschrikken van plaaginsecten en herbivoren en beschermen planten tegen UV stralen. Sommige terpenen fungeren ook als signaalmoleculen^[2] tussen planten en helpen zo het immuunsysteem van meerdere planten te stimuleren.

Wiet bevat meer dan 150 terpenen^[3]. Deze chemicaliën zijn onderverdeeld in twee hoofdgroepen: terpenen en terpenoïden. Terpenen zijn uitsluitend koolwaterstoffen (ze bestaan alleen uit waterstof en koolstof), terwijl terpenoïden extra functionele groepen hebben. Alle terpenoïden zijn terpenen, maar niet alle terpenen zijn terpenoïden.

Terpenen zijn opgebouwd uit subeenheden die 'isopreeneenheden' worden genoemd. Het aantal isopreeneenheden waaruit een terpeen bestaat, bepaalt in welke chemische categorie de terpeen valt. Terpenen met één isopreeneenheid, bekend als 'hemiterpenen', bevatten vijf koolstofatomen; monoterpenen zijn opgebouwd uit twee isopreeneenheden en bevatten tien koolstofatomen; diterpenen zijn opgebouwd uit vier isopreeneenheden en bevatten daarom twintig koolstofatomen, enz.

Hallo farneseen!

Net als andere terpenen die in wiet voorkomen, komt farneseen in meerdere vormen voor. Over het algemeen verwijst de term naar zes verschillende chemische stoffen, waaronder α-farneseen en β-farneseen. Als isomeren bevatten deze moleculen hetzelfde aantal atomen van elk element; ze zijn alleen anders gerangschikt. In dit geval verschillen α-farneseen en β-farneseen uitsluitend in de locatie van één dubbele koolstofbinding. Beide moleculen zijn sesquiterpenen, wat betekent dat ze drie isopreeneenheden en vijftien koolstofatomen bevatten.

Onderzoek suggereert dat farneseen planten beschermt tegen bepaalde insecten, met name bladluizen. Deze kleine beestjes produceren en gebruiken de terpeen zelf als een waarschuwingssignaal^[4] om elkaar te waarschuwen voor roofdieren in de buurt. De geur van farneseen zorgt er niet alleen voor dat bladluizen op de vlucht slaan, maar trekt ook roofinsecten aan die deze geur lekker vinden.

Hoe ruikt farneseen?

Denk aan appel! Maar niet zomaar een appel; een rijp, knapperig en groen exemplaar. Farneseen komt vooral voor in de schil van groene appels, en staat aan de basis van de frisse, fruitige geur die vrijkomt als je hier een stuk van afbijt. Wietsoorten met een hoog gehalte farneseen verspreiden een subtiele, maar merkbare geur van appel en ander fruit.

Farneseen draagt ook bij aan de complexe geuren van andere planten, bomen en vruchten, waaronder:

• Kurkuma

• Hop

• Gember

• Cederhout

• Sandelhout

• Grapefruit

Hoe smaakt farneseen?

Zoals je nu weet, zorgt farneseen voor een appelachtige geur bij wiettoppen die relatief veel van deze terpeen produceren. Maar dit gaat niet helemaal op wat de smaak betreft. De stof heeft namelijk een complex smaakprofiel dat ook tonen van citrus, hout en aarde bevat.

Op welke temperatuur moet je farneseen vapen?

Moderne vaporizers bieden een flexibele temperatuurregeling; veel kunnen zelfs in stappen van 1°C ingesteld worden. Dit geeft je de vrijheid om je te richten op de kookpunten van specifieke fytochemicaliën, waaronder cannabinoïden en terpenen. Deze mogelijkheid zorgt dan ook voor een ervaring die meer op maat is dan een hijs nemen van een joint of bong (hoewel veel wietliefhebbers hier nog steeds de voorkeur aan geven).

Als het gaat om het ervaren van farneseen, moet je je vaporizer op minimaal 124°C instellen. Bij deze temperatuur verdamp je ook THCA, bèta-caryofylleen en CBDA.

Welke soorten wiet bevatten de meeste farneseen?

Als je op zoek bent naar soorten met veel farneseen, kies dan een van de volgende cultivars:

• Titan F1: deze nieuwe F1-hybride bevat naast ocimeen en myrceen een hoog gehalte farneseen. Geniet van smaken van citroengras, fruit en snoep.
• Milky Way F1: ervaar de fruitige smaken van farneseen in combinatie met een warme lichamelijke high.
• White Rhino: dit nageslacht van White Widow en North American Indica bevat genoeg farneseen om de smaak van verse groene appel te proeven.
• Cherry Punch: deze sativa-dominante variëteit stamt van Cherry AK-47 en Purple Punch F2 af. Haar compacte paarse wiettoppen bevatten veel farneseen.

Farneseen en het entourage-effect

De meeste cannabisliefhebbers hebben weleens van het 'entourage-effect' gehoord. Deze theorie suggereert dat veel componenten in cannabis - niet alleen cannabinoïden - samenwerken om de unieke effecten van een cultivar teweeg te brengen. Tot dusver is er echter nog geen onderzoek gedaan naar het effect van farneseen in combinatie met andere cannabinoïden, terpenen en fytochemicaliën uit cannabis.

Wel wijzen^[5] verschillende andere terpenen en cannabinoïden op het bestaan van een entourage-effect. Naarmate er meer onderzoek wordt gedaan, blijkt wellicht ook dat farneseen de effecten van andere stoffen uit cannabis kan versterken.

Wat zegt onderzoek over farneseen?

Dus, hoe werkt farneseen precies in het lichaam? Biedt het recreatieve of holistische cannabisgebruikers voordelen? Op dit moment is het nog te vroeg om hier iets over te zeggen op basis van huidig onderzoek. Cel- en dierstudies geven echter wel een idee van wat toekomstig onderzoek zou kunnen onthullen. Een aantal bevindingen:

• Neuroprotectie: een artikel^[6] uit 2021 in het International Journal of Neuroscience documenteert een onderzoek waarin farneseen op een celmodel van de ziekte van Alzheimer is getest. De onderzoekers zochten naar bewijs van neuroprotectie tegen toxiciteit van bèta-amyloïde - een eiwit geassocieerd met Alzheimer.

• Antischimmelmiddel: een team van onderzoekers uit de VS en India testte farneseen^[7] en andere terpenen bij Candida albicans. Deze pathogene gist maakt deel uit van het microbioom, maar kan zich soms te veel ontwikkelen en spijsverteringsproblemen en vermoeidheid veroorzaken. Het onderzoeksteam keek of de terpeen erin slaagde de groei en morfogenese van de biofilm te onderdrukken.

• Anti-inflammatoir: chronische ontstekingen dragen bij aan tal van gezondheidsproblemen. Onderzoek^[8] in het Journal of Essential Oil Bearing Plants beoordeelde de ontstekingsremmende eigenschappen van essentiële olie van Valeriana jatamansi, waarvan farneseen een groot deel uitmaakt.

Als je appel- en aardetonen proeft, denk dan aan farneseen

Je kunt nu ook farneseen toevoegen aan de lijst met terpenen die je kent. Hoewel deze terpeen momenteel niet veel aandacht krijgt, zal je er in de toekomst zeker meer over horen. Nieuwe populaire F1-hybrides bevatten namelijk grote hoeveelheden van deze chemische stof, en er wordt steeds meer onderzoek naar de mogelijke klinische toepassingen ervan gedaan, wat veel cannabisgebruikers die op zoek zijn naar een holistische ervaring zal aanspreken.