Synthetische cannabinoïden: de gevaren van K2 en Spice

Van de cannabisplant en de bijbehorende verbindingen is herhaaldelijk aangetoond dat ze een lage giftigheid hebben. Helaas geldt dit niet voor veel synthetische cannabinoïden. Deze in een laboratorium ontworpen stoffen zijn inmiddels op de recreatieve markt beland, waar ze voor gebruikers een aantal serieuze risico's vormen.

Je gezondheid is vast belangrijk voor je. Lees daarom snel verder en ontdek wat synthetische cannabinoïden zijn en waarom je het gebruik ervan (in bijna alle gevallen) moet vermijden.

Informatie over synthetische cannabinoïden

Heb je van je vrienden over synthetische cannabinoïden (SC's) zoals 'Spice' of 'K2' gehoord? Of heb je ze zelf al eens gebruikt? In het laatste geval raden we je aan hier onmiddellijk mee te stoppen. Deze stoffen zijn namelijk veel gevaarlijker dan ze lijken.

Wat zijn synthetische cannabinoïden?

In principe zijn synthetische cannabinoïden niets meer dan in een lab gemaakte cannabinoïden. Voorheen maakten technici de meeste synthetische cannabinoïden om een bepaalde verbinding na te bootsen, namelijk THC. We kunnen verschillende redenen bedenken om synthetische cannabinoïden te kopen en te gebruiken. Denk aan:

• Legale high: veel vormen van synthetische THC verschillen structureel van de natuurlijke cannabinoïde. Daarmee kunnen fabrikanten deze producten verkopen in gebieden waar wiet niet legaal is. Ze maken hierbij gebruik van mazen in de wet^[1], of ze labelen hun producten als 'niet bedoeld voor consumptie'. Bepaalde vormen van synthetische wiet (zoals K2 wiet) zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar als 'wierook'.
• Om een drugstest te doorstaan: omdat de chemische structuur van synthetische cannabinoïden verschilt van natuurlijke THC, zijn er mensen die het synthetische spul gebruiken om te slagen voor een drugstest.
• Per ongeluk: helaas komt het ook voor dat synthetische cannabinoïden in natuurlijke wiettoppen en plantenmateriaal belanden. Louche producenten vermengen soms een cannabisproduct van slechte kwaliteit met synthetische THC, wat ernstige consequenties kan hebben.

Wanneer is dit allemaal begonnen? Nou, synthetische cannabinoïden bestaan al tientallen jaren. Maar in 2008 ontdekten Duitse farmaceutische bedrijven een stof die bekend staat als JWH-018 in minstens drie versies van Spice - een van de eerste synthetische cannabinoïde producten.

De stof werd al snel verboden. Maar de Duitse producenten van Spice veranderden simpelweg de alkylketen van JWH-018 om hun product te kunnen blijven verkopen zonder de wet te overtreden. Het probleem is dat JWH-018 niet zomaar een synthetische versie van THC is. In tegenstelling tot THC is het een volledige agonist van CB1 en CB2 receptoren. Het is zelfs bewezen dat een vijfmaal hogere affiniteit voor CB1 receptoren heeft als natuurlijke THC. Dit leidt tot intense effecten die gepaard gaan met serieuze risico's.

Om je een idee te geven van de ernst: JWH-018 en andere synthetische cannabinoïden zijn met meerdere sterfgevallen in verband gebracht. In 2011 werd de dood van een student in South Carolina toegeschreven aan JWH-018. Ook stierf Aaron Josef Hernandez, een NFL-speler, binnen 30 uur na het roken van K2. Naar verluidt, gebruikte hij het slechts twee dagen.

Hoe gebruiken wetenschappers synthetische cannabinoïden?

Je weet nu dat deze stoffen erg gevaarlijk zijn. Toch zijn er enkele legitieme toepassingen voor gebruik van synthetische cannabinoïden. Dan moet je met name denken aan onderzoek en klinisch gebruik.

Natuurlijk werken veel wetenschappers in hun preklinische en klinische studies veel liever met natuurlijke cannabis. Helaas is de cannabisplant streng gereguleerd, waardoor het moeilijk is om het plantenmateriaal in handen te krijgen. Om de functies van het ECS en andere fysiologische systemen te bestuderen, moeten onderzoekers hun heil zoeken bij synthetische cannabinoïden. Natuurlijk kleven er specifieke nadelen aan deze synthetische stoffen, waaronder soms heftige bijwerkingen. Toch zorgen ze ervoor dat onderzoekers meer inzicht krijgen in de therapeutische mogelijkheden en de gezondheidsrisico's van cannabinoïden.

In sommige gevallen hebben synthetische cannabinoïden gerechtvaardigde medische toepassingen. Zo is Dronabinol een goedgekeurde vorm van synthetische THC. Artsen schrijven het voor aan mensen die last hebben van misselijkheid en braken door chemotherapie en bij door HIV/AIDS veroorzaakte anorexia. Uiteraard kleven er ook nadelen aan deze vorm van synthetische THC. Maar het is aangetoond dat de therapeutische werking ervan goed is en dat de bijwerkingen relatief mild zijn. Dronabinol is halverwege de jaren 80 ontwikkeld en vormde onbedoeld de basis voor de ontwikkeling van andere nieuwe synthetische cannabinoïden, waaronder Spice en K2.

Synthetische cannabinoïden: een groeiende reden tot zorg

Zowel in Europa als in de Verenigde Staten zijn synthetische cannabinoïden inmiddels een groot probleem voor de volksgezondheid. Tussen 2008 en 2020 zijn er via het Europese systeem voor vroegtijdige waarschuwing 209 verschillende stoffen^[2] gedetecteerd. Sinds het begin van de jaren 2000 zijn ze werkelijk overal aangetroffen: in gevangenissen, vermengd met andere producten of onder een andere benaming verkocht. In diezelfde periode werd ook duidelijk dat synthetische cannabinoïden giftig zijn, vooral in hoge doses. Ze zijn de oorzaak van vele vergiftigingen in verschillende delen van de wereld, waaronder Europa, Rusland, Canada en de VS.

Natuurlijke wiet is lang niet zo gevaarlijk voor de algemene gezondheid als synthetische cannabinoïden. In milde gevallen kan synthetische THC intense, ongemakkelijke effecten veroorzaken zoals verwarring, verhoogde hartslag en overgeven. Maar in ernstige gevallen kan het leiden tot psychoses, suïcidale gedachten en zelfs overlijden.

Om de situatie nog ernstiger te maken, zijn in synthetische cannabinoïden ook andere stoffen aangetroffen. Een voorbeeld hiervan is rattengif^[3], oftewel brodifacoum. Dit antistollingsmiddel kan leiden tot 'onverklaarbare blauwe plekken, het ophoesten van bloed, bloedingen uit de neus en het tandvlees en de dood'.

De juridische status van synthetische cannabinoïden

In het Verenigd Koninkrijk kon je vroeger in headshops legaal synthetische cannabinoïden kopen. Dit veranderde in 2016, toen de Psychoactive Substances Act werd aangenomen. Inmiddels is de juridische status van synthetische cannabinoïden een stuk vager en de wetgeving verschilt per land. In het VK staan synthetische cannabinoïden zoals Spice en K2 op de lijst van klasse B-drugs. Het betekent dat je als gebruiker of producent een boete of gevangenisstraf kunt krijgen. Toch weten veel fabrikanten dit te omzeilen door de chemische structuur van deze stoffen voortdurend te veranderen.

In verschillende delen van de EU, waaronder Frankrijk, Ierland, Zweden, Polen en Duitsland, zijn veel vormen van synthetische cannabis sinds eind jaren 2000 illegaal. Maar de wetten rondom synthetische cannabinoïden variëren echter van jaar tot jaar en van land tot land, omdat er voortdurend nieuwe stoffen opduiken. In Duitsland bijvoorbeeld is ongeveer 80-90% van de synthetische cannabinoïden verboden. De resterende 10-20% zijn chemische stoffen die niet onder deze wetten vallen. In Spanje zijn Spice en andere synthetische cannabinoïden niet gereguleerd en je kunt ze legaal kopen, verkopen en versturen.

Omdat fabrikanten voortdurend nieuwe synthetische cannabinoïden maken, blijft het juridische landschap rond deze stoffen onduidelijk en aan verandering onderhevig.

Gevaren van synthetische cannabinoïden

Hierboven hebben we de gevaren van synthetische cannabinoïden al kort aangestipt, maar hieronder duiken we in de details. Zoals vermeld, werken synthetische vormen van THC als volledige agonisten van CB1 en CB2 receptoren, terwijl natuurlijke THC een gedeeltelijke agonist is. Dit lijkt voor de leek niet belangrijk, maar deze verhoogde bindingsaffiniteit heeft een grote impact op de effecten en de veiligheid van deze stoffen.

Geheugenstoornissen

Uit een onderzoeksartikel uit 2020^[4] blijkt dat herhaaldelijk gebruik van synthetische cannabinoïden 'geassocieerd is met een beperking van de uitvoerende functies en emotionele verwerking'. De onderzoekers merken ook op dat deze cognitieve stoornissen in verband zijn gebracht met depressie en 'schizotypische kenmerken en symptomen' (zoals paranoïde gedachten, ongebruikelijke waarnemingen, etc.). De auteurs van het onderzoek concluderen dat dit bewijs bijdraagt aan de bestaande gegevens over de negatieve langetermijneffecten van synthetische cannabinoïden op de mentale gezondheid.

Problemen met de ademhaling en ontsteking van de longen

Uit een studie^[5], gepubliceerd in 2017, bleek dat het gebruik van synthetische cannabinoïden de ademhaling verminderde, zelfs bij mensen zonder onderliggende longziekte. Dit is ook in andere onderzoeken vastgesteld. Daarom doen de auteurs de aanbeveling dat artsen een 'hoge mate van verdenking' hanteren bij het gebruik van deze middelen, vooral bij mensen met een verleden van overdosis.

Daarnaast is in onderzoek op muizen^[6] aangetoond dat synthetische cannabinoïden longontsteking kunnen veroorzaken. Dit komt door hun interactie met CB1 receptoren. De auteurs van het onderzoek twijfelen daarom ook aan het gebruik van CB1 antagonisten voor de behandeling van door synthetische cannabinoïden veroorzaakte longontsteking.

Extreme angst en psychose

Naast cognitieve stoornissen hebben mensen die synthetische wiet gebruiken een grotere kans op paranoia en angst^[7]. Dit geldt vooral als je al mentale problemen ervaart.

Bovendien is ontdekt dat zowel kwetsbare als gezonde personen^[8] hevige psychotische klachten^[9] kunnen ervaren na het gebruik van synthetische cannabinoïden. In sommige gevallen houden de symptomen wekenlang aan.

Suïcidale gedachten

Ook lijkt het aantal gevallen van zelfmoordgedachten^[10] en zelfbeschadiging toe te nemen onder zowel kwetsbare als gezonde personen die synthetische cannabinoïden gebruiken. De volledige implicaties zijn nog onduidelijk, maar mogelijk dragen de psychotische klachten die mensen na het gebruik van synthetische cannabinoïden ervaren hieraan bij.

Pijn op de borst en tachycardie

Synthetische cannabinoïden kunnen ook tachycardie, oftewel een versnelde hartslag, en pijn op de borst veroorzaken. In 2021 bleek uit onderzoek^[11] dat synthetische cannabinoïden meerdere cardiovasculaire effecten op het sympathische zenuwstelsel hebben, waarvan tachycardie en hoge bloeddruk de grootste zijn. Een versnelde hartslag is niet altijd zorgwekkend. Soms leidt het echter wel tot flauwvallen, hartfalen of overlijden.

Maag- en darmproblemen

Er is ook bewijs dat suggereert dat er een verband bestaat tussen het gebruik van synthetische cannabinoïden en problemen met de darmen. In 2021 is in onderzoek aangetoond^[12] dat synthetische cannabinoïden veel klachten kunnen veroorzaken, van buikpijn en braken tot ischemie (problemen met de bloedtoevoer) van de darmen.

Overlijden

Zoals eerder vermeld, zijn er talloze meldingen geweest van sterfgevallen die direct verband hielden met blootstelling aan synthetische cannabinoïden. In het VK zijn er tussen 2012 en 2019 maar liefst 165 sterfgevallen gemeld^[13]. Het merendeel van deze sterfgevallen was te wijten aan acuut gebruik. In 13,4% van de gemelde gevallen leken problemen met het hart en de ademhaling een rol te spelen.

Dit staat in schril contrast met natuurlijke cannabis, waar niemand aan overlijdt. Hoewel er verschillende opvattingen over bestaan, is het risico op overlijden door cannabisvergiftiging te verwaarlozen^[14].

Synthetische cannabinoïden: neem het risico niet

Na het lezen van dit artikel is het vast wel duidelijk: de risico's van synthetische cannabinoïden wegen veel zwaarder dan het mogelijke voordeel van stoned worden. Deze 'designer' cannabinoïden hebben wellicht enige toepassingen in klinische omgevingen. Buiten dat loont het de moeite niet om ermee te experimenteren. Synthetische cannabinoïden lijken allerlei klachten en symptomen te veroorzaken of te verergeren, of je nu al bestaande gezondheidsproblemen hebt of niet. Laat deze stoffen liever links liggen, ook als je 'legale' versies van Spice, K2 of andere synthetische cannabinoïden vindt.

Waarom zou je je gezondheid in gevaar brengen met een substantie die een 'legale high' belooft? Het lijkt ons veel beter om zaadjes te kopen en je eigen wiet te kweken! Wees verstandig en doe altijd je huiswerk voordat je een psychoactieve stof gebruikt.