Beroemde cannabis strainfamilies

Wat zijn strains? Waar komt wiet eigenlijk vandaan? Hoe hebben breeders een wilde plant in duizenden verschillende soorten omgetoverd? En wat zijn de belangrijkste families van wietplanten?

Lees snel verder, want we geven antwoord op al deze vragen, zodat je straks een nog beter begrip van deze complexe plant hebt!

Wat zijn strains in de wereld van de wiet?

Ook als je nog nooit wiet hebt gerookt, ben je vast weleens het woord 'strain' tegengekomen. Je komt het veel tegen in blogs en bij zadenbanken, maar ook op producten in de coffeeshop.

'Strain' beschrijft eigenlijk simpelweg een specifieke soort wiet. Er bestaan inmiddels duizenden strains, die allemaal herkenbare namen hebben. Die namen zijn meestal gebaseerd op hun genen en voorbeelden zijn Royal Gorilla en Cookies Gelato.

• Het probleem met de term 'strain'

Het lijdt geen twijfel dat het concept van strains de wietindustrie heeft helpen floreren. Vanwege het verbod vond de ontwikkeling van het cannabis lexicon echter buiten de taxonomie van de wetenschap plaats. De term 'strain' hoort voornamelijk thuis in de wereld van de virologie en microbiologie. Het wordt daarbij gebruikt om een genetische variant of het subtype van een organisme te omschrijven.

Binnen de horticultuur (het kweken van planten, zoals groenten en kruiden) wordt vooral de term 'cultivar' gebruikt. Dit betekent 'gecultiveerde variëteit'. Met dit woord beschrijft men een planttype dat via selectieve veredeling gekweekt is. Deze term is ook meer van toepassing op cannabis. De meeste wietsoorten zijn namelijk het product van speciale veredelingsprogramma's, waarbij kwekers bepaalde eigenschappen proberen te bewerkstelligen, zoals unieke profielen cannabinoïden en terpenen.

De waarheid is dat het idee van strains voornamelijk als een belangrijke marketingtool in de wietwereld functioneert. Breeders en coffeeshops plaatsen hun soorten vaak onder de overkoepelende termen 'indica' en 'sativa'. In dit model horen bij beide ook bepaalde effecten.

De realiteit is echter dat omgevingsfactoren, zoals verlichting, de bodem en voeding, voor grote schommelingen in het fytochemische profiel van een wietplant kunnen zorgen. Planten behorend tot dezelfde 'strain' kunnen dus verschillende moleculen bezitten en in verschillende concentraties, wat tot variërende effecten leidt.

• Nieuwe systemen voor de classificatie van wiet

Om het allemaal wat duidelijker te maken, hebben wietwetenschappers nieuwe systemen voorgesteld om wiet te classificeren. Denk maar aan chemovars en chemotypes. Hierbij verdwijnen de chique namen en onjuiste categorisering. Deze termen beperken zich tot uitsluitend de chemische samenstelling van wietplanten. Zo kunnen onderzoekers de plant beter bestuderen, waardoor gebruikers beter geïnformeerde keuzes kunnen maken.

Maar waar komen deze verschillende soorten in hemelsnaam vandaan? Een wijziging in de taal verandert niets aan het feit dat er daadwerkelijk talloze cannabisvariëteiten bestaan. Deze variëteiten verschillen daarbij allemaal qua morfologie (uiterlijke structuur), effect, smaak en productiviteit.

De ontwikkeling van wiet

De geografische geboorteplaats van cannabis was lange tijd omstreden. India, Centraal-Azië en Tibet werden allemaal als mogelijke locaties genoemd. In een studie uit 2021^[1], gepubliceerd in Science Advances, is echter getracht de zaken op te helderen.

Een team van internationale onderzoekers probeerde hierbij de geschiedenis van de domesticatie van de wietplant te achterhalen. Dit deden ze door het gehele genoom te herstructureren. Hun inspanningen brachten de domesticatie van de plant in verband met het vroege Neolithicum in Oost-Azië. Daarmee zijn alle bestaande types cannabis, zowel hennep als marihuana, afkomstig uit de genenpool van wilde en landrasplanten die hun oorsprong in het huidige China vinden.

Vandaar verspreidde de plant zich over de hele wereld via handelsroutes en de migratie van mensen. Tegenwoordig is het een van de populairste psychoactieve stoffen ter wereld, naast cafeïne.

• Wat zijn landrassen?

Een landras verwijst naar een gekweekt type wiet dat zich succesvol aan een specifieke geografische regio heeft aangepast.

Cannabis is in het wild als een verwilderde voorlopende soort ontstaan. Tijdens de Neolithische revolutie (toen mensen van jagers-verzamelaars veranderden in agrarische kolonisten), begonnen boeren in China de cannabisplant te domesticeren.

Wilde plantensoorten kenmerken zich door veel genetische diversiteit. Zo kunnen de planten zich goed aanpassen, floreren en overleven. Tijdens de vroege domesticatie van landrassen, begonnen boeren specifiek soorten te selecteren die het beste aan hun behoeften voldeden, of ze de planten nu voor industriële, holistische of recreatieve doeleinden benutten. Zo zijn wietplanten met gedomesticeerde eigenschappen ontstaan.

Sommige boeren verhuisden naar nieuwe gebieden en gaven hun zaden ook aan anderen. Daarmee kregen deze gedomesticeerde soorten te maken met nieuwe uitdagingen, zoals temperatuurveranderingen, andere plagen en ziekten. Mettertijd hebben deze variëteiten zich aangepast aan de nieuwe situatie van elke omgeving, wat leidde tot de opkomst van landrasvariëteiten, gedefinieerd als^[2] 'traditionele variëteiten die voor aanpassing aan lokale omstandigheden door boeren zijn geselecteerd'.

Landrassen zijn niet de productiefste variëteiten. Maar wat ze missen qua opbrengst, maken ze goed met genetische diversiteit en hun vermogen om zich snel aan stressoren uit de omgeving te conformeren. Wel betekent dit dat ze nauwelijks door moderne wietkwekers worden gekweekt.

Toch vormen deze planten de genetische basis van de meeste soorten die vandaag de dag worden verkocht en gekweekt.

• Introductie van hybriden

In tegenstelling tot landrassen, ontbreekt het bij moderne cultivars vaak aan genetische diversiteit. De meeste kwekers willen wietzaadjes die consistente resultaten opleveren. Niemand zit daarbij op ongewenste verrassingen te wachten. Het doel is vooral een grote opbrengst, bestaande uit sterke toppen. Moderne kruisingen bieden de perfecte oplossing.

Tijdens de domesticatie van landrassen hebben breeders voortdurend planten uit dezelfde genetische pool gekruist. Zo verzekerden ze dat de wietplanten trouw aan het type bleven. Dit heeft consistentie opgeleverd, maar uiteindelijk ook tot inteelt depressie geleid.

Hybride soorten zijn daarentegen kruisingen tussen twee uitgesproken cannabis cultivars. Door soorten te kruisen uit verschillende genetische lijnen (hybridisering), ontstaat een variëteit die de kenmerken uit elke lijn bezit. Het nageslacht van dit proces is gezegend met hybride kracht, wat een betere gezondheid en productiviteit betekent, omdat het proces van inteelt depressie hierbij wordt omgekeerd.

Hybriden zijn ideaal voor kwekers die keer op keer geweldige wiet willen kweken. Ze ontwikkelen zich echter niet trouw aan een specifiek type.

Beroemde wietfamilies

We weten nu dat vroeg-neolithische boeren cannabis-genen uit het wild haalden en de eerste landrassen creëerden. Moderne breeders gebruikten deze genen uiteindelijk om via inteelt heirloom cultivars te maken. Ze creëerden echter ook krachtige kruisingen die ongelooflijk goed in de tuin of kweekruimte presteren.

Inmiddels zijn er duizenden verschillende soorten wiet verkrijgbaar voor kwekers. Toch zijn er slechts een aantal families die de markt domineren. Ontdek hieronder de geschiedenis en eigenschappen van deze cannabisfamilies!

• Kush

De Kush-familie is verreweg het meest geliefd in de wereld van de wiet. Populaire soorten van deze familiestamboom zijn onder meer Afghan Kush en uiteraard OG Kush. Deze soorten zijn afkomstig van landrassen uit Afghanistan, Noord-Pakistan en Noordwest India. Hindu Kush (een aardse soort met een heerlijke stone) vindt haar oorsprong bijvoorbeeld in het berggebied met dezelfde naam op de grens van Pakistan en Afghanistan.

Kush-soorten kwamen in het westen terecht dankzij avontuurlijke hippies. De zogenaamde Hippie Trail begon in West-Europa en liep door Istanbul, Teheran en Kabul, helemaal tot aan Goa, Dhaka en Bangkok. Jonge, zorgeloze hippies bereisden deze route op zoek naar alternatieve ervaringen en stuitten onderweg op een heleboel heerlijke wiet. Natuurlijk namen ze de wietzaadjes ook mee naar huis. Breeders in de Verenigde Staten kregen Kush in de jaren 60 in handen. Sindsdien is de soort onmisbaar gebleken bij de creatie van toonaangevende kruisingen, zoals Bubble Kush en de reeds genoemde OG.

• Cookies

Cookies strains danken hun naam aan hun heerlijke smaken, die aan gebak doen denken. De originele Cookies verscheen in 2009 aan de West Coast van de VS (een invloedrijke hotspot voor breeders). Gilbert Anthony Milam Jr en Jai, twee innoverende veredelaars uit San Francisco, zijn verantwoordelijk voor de creatie ervan. Zij zijn ook de meesterbreinen achter Cookies Fam, opgericht in 2010. Deze legendes ontwikkelden hun vaardigheden dankzij Jai's moeder en door artikelen in tijdschriften te lezen.

Dankzij de ongelooflijke smaken en het sterke cannabinoïdeprofiel steeg de populariteit van Cookies explosief. De indrukwekkende genen bestonden voornamelijk uit OG Kush en Durban Poison, wat het succes eigenlijk vanzelf garandeerde. Zeer gewilde Cookies cultivars zijn Thin Mint Cookies, Platinum Cookies en Royal Cookies.

• Afghan

Afghan (of Afghani) strains komen naar verluidt uit de Afghaanse regio Mazar-i-Sharif. Hier kreeg de originele genenpool met temperaturen van 40°C in de zomer en enorme vrieskou in de winter te maken. Deze robuuste planten staan bekend om hun heerlijke stone en indrukwekkende harsproductie. Na hun introductie in de westerse wereld, benutten breeders deze aantrekkelijke eigenschappen om diverse oersterke hybrides te veredelen. Voorbeelden zijn ICE, Special Kush 1, Royal AK en Northern Light.

• Haze

Shining Silver Haze. Amnesia Haze. Chocolate Haze. Waarschijnlijk ben je wel bekend met deze namen! Je komt ze tenslotte volop in coffeeshops tegen. Talloze fans van wiet genieten dagelijks van de cerebrale, stimulerende high die leden van de Haze-familie te bieden hebben. Maar waar komen deze genen eigenlijk vandaan? Nou, wie het weet, mag het zeggen. Naar verluidt, ligt de oorsprong bij diverse landrassen uit verschillende delen van de wereld, zoals Acapulco Gold en Mexicaanse, Thaise en Indiase sativa's. Toch blijft het speculeren. We weten wel dat de Haze Brothers, legendarische breeders uit Santa Cruz in Californië, door te experimenteren de populariteit van Haze hebben aangejaagd.

• Cheese

Goede soorten wiet komen over het algemeen uit de Verenigde Staten. Toch duiken er af en toe ook ware krachtpatsers in andere landen op. Voor de ongelooflijke Cheese mogen we het Verenigd Koninkrijk bedanken. Het verhaal gaat dat de beroemde kweker Sam the Skunkman de zaden van Skunk #1 in Nederland verspreidde. Een aantal kwam vervolgens in Zuidoost-Engeland terecht. Op deze onwaarschijnlijke locatie gingen breeders met deze zaden aan de slag. Na enkele generaties kruisingen slaagden ze erin om Cheese voort te brengen. Deze krachtige soort is de voorloper van onder andere Royal Cheese, Blue Cheese en Big Buddha Cheese. De ontwikkeling van deze strain vond aan het eind van de jaren 80 plaats. In deze en de daaropvolgende jaren groeide Cheese tot een echt blijvertje binnen de Britse ravescene uit.

• Gelato

Vergeleken met bovenstaande klassiekers is Gelato een nieuwkomer. De vaardige breeder Mr Sherbinski stond aan de wieg van deze cultivar. In 2014 kruiste hij in San Francisco de oudersoorten Girl Scout Cookies en Sunset Sherbet, die beide barsten van de terpenen. Sherbinski produceerde verschillende fenotypes van Gelato. #33 was echter verreweg het indrukwekkendst en werd al snel razend populair. Het terpenenprofiel van deze new school soort laat je smaakpapillen geweldig tintelen. Het is dus geen wonder dat de zoete en fruitige soort volop is gebruikt voor kruisingen, waaronder Wedding Gelato, Cookies Gelato en Green Gelato.

• Skunk

Het woord 'Skunk' is synoniem met sterke wiet, in elk geval wat krantenkoppen van sensatienieuws betreft. Maar binnen de cannabiscultuur, verwijst 'Skunk' (of 'Skunk #1') voornamelijk naar een krachtige cultivar die in de jaren 70 in de VS enorm populair was.

De geschiedenis van deze soort is wat vaag. Het verhaal gaat dat Sam the Skunkman de soort in Californië heeft gemaakt met bepaalde landrassen, waaronder Colombian Gold, Acapulco Gold en Afghan. Na stabilisatie van de strain stak hij in de jaren 80 de Atlantische Oceaan over om de zaden in Nederland te verkopen. Nevil Schoenmakers, de invloedrijke in Australië geboren wietkweker en eigenaar van The Seed Bank of Holland (de eerste zadenbank), kocht er een aantal. Vanaf dat moment was het succes van Skunk #1 een feit.

• Gorilla

Gorilla stamt af van de originele Gorilla Glue, een ware krachtpatser die met torenhoge THC-niveaus en peperachtige terpenen pronkt. Van alle fenotypes die met deze soort zijn gemaakt, slaat GG #4 het hardst in. Deze cultivar is eigenlijk het resultaat van een 'veredelingsongelukje' tussen de oudersoorten Chem's Sis, Sour Dubb en Chocolate Diesel, en vormt de genetische basis van variëteiten als Royal Gorilla en Royal Gorilla Automatic.

• Blueberry

Voor de verrukkelijke familie Blueberry mogen we breeder DJ Short bedanken, die in de jaren 70 in de VS aan het knutselen sloeg. Hij experimenteerde hiervoor eerst met landrasgenetica uit verschillende regio's, waaronder Colombia, Mexico, Thailand en Panama. Vervolgens haalde hij een vrouwelijke Purple Thai, een vrouwelijke Highland Thai en een mannelijke Afghan in huis om de klus te klaren. De creatie van Blueberry opende de deuren naar talloze overheerlijke, fruitige hybriden. Goede voorbeelden zijn Royal Bluematic en Blue Cheese.

• Thai

Men denkt dat deze wietplant via India in Thailand terechtkwam. Naarmate de wietzaadjes zich door het land verspreidden, gingen boeren ze generaties lang in afgelegen gebieden kweken, waardoor de eerste Thai-landrassen ontstonden. Deze soorten vertonen een sativa-achtige morfologie (lange stelen, grote fan leaves en slanke bladvingers). Ze wekken daarbij een cerebraal effect op en de terpenen trakteren je op vleugjes kruiden, aarde, specerijen en hout.

Thaise wiet kwam uiteindelijk in de VS terecht, maar hoe? Nou, bizar genoeg krijgt het Amerikaanse leger daarvoor de eer. In de jaren 60 bouwden Amerikaanse troepen legerbases in Thailand, waarbij ze belangrijke klanten voor Thaise smokkelaars werden. Ze ruilden zelfs flessen gin tegen Thai sticks, een traditioneel cannabispreparaat in de regio. Uiteindelijk bereikte het eerste pakketje met wiet uit Thailand de VS via het Amerikaanse Army Post Office. Na de introductie van Thaise cultivars in de Verenigde Staten, gebruikten breeders ze om verschillende bekende soorten te creëren. De eerder genoemde Blueberry is daar een goed voorbeeld van.

Cannabiscultivars: het eindigt niet bij de klassiekers!

Deze beroemde 'strain-families' hebben de basis gelegd voor het moderne veredelen van wiet. Maar natuurlijk stopt het hier niet. De wereld van het breeden is namelijk dynamisch en altijd in beweging. Vakkundige kwekers zijn daarbij hard aan het werk om de volgende generatie cultivars te ontwikkelen. Denk aan soorten met nieuwe cannabinoïden en complexe terpeenprofielen die je bij de klassiekers zelden tegenkomt. Welke soorten in de toekomst aan populariteit zullen winnen? De tijd zal het leren!